Tekst źródłowy strony EUROPEJSKIE CENTRUM SOLIDARNOŚCI (ECS)

{{paper}}
 [[File: Europejskie_Centrum_Solidarności.jpg |thumb| Zabudowa późniejszego Europejskiego Centrum Solidarności w 1985  (niskie budynki wśród drzew, na lewo od [[POMNIK POLEGŁYCH STOCZNIOWCÓW 1970 | Pomnika Poległych Stoczniowców]]]]
[[File:1_Europejskie_Centrum_Solidarności.jpg|thumb|Początki budowy siedziby Europejskiego Centrum Solidarności, 2011, w tle po lewej ul. Jana z Kolna, po prawej hotel „Gryf” i były [[SZPITAL STOCZNIOWY | Szpital Stoczniowy]]]]
[[File:2_Europejskie_Centrum_Solidarności.jpg|thumb|Europejskie Centrum Solidarności, 2019, widok od strony zachodniej, z ul. Jana z Kolna]]
[[File:3_Europejskie_Centrum_Solidarności.jpg|thumb|Europejskie Centrum Solidarności, widok na wejście główne od strony południowej]]
[[File:Wernisaż instalacji przestrzennej Jerzego Janiszewskiego współorganizowany przez ECS, 2012.JPG|thumb|Wernisaż instalacji przestrzennej Jerzego Janiszewskiego, współorganizowany przez ECS, 2012]]

'''EUROPEJSKIE CENTRUM SOLIDARNOŚCI''' (ECS), od lutego 2008 przy ul. Doki 1, od 2014 przy pl. Solidarności 1. W marcu 1998 przewodniczący Rady Miasta Gdańska [[ADAMOWICZ PAWEŁ BOGDAN, prezydent Gdańska | Paweł Adamowicz]] i historyk [[KUKLIŃSKI JERZY, historyk, muzealnik | dr Jerzy Kukliński]] stworzyli projekt Muzeum Solidarności „Polskie Drogi do Wolności”. Był to początek realizacji idei uhonorowania roli solidarnościowego zrywu w historii Polski oraz w obaleniu pojałtańskiego podziału Europy (zob. [[DROGI DO WOLNOŚCI, wystawa | „Drogi do Wolności”, wystawa]]).<br/><br/>
29 XII 1999 z inicjatywy prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza, przy poparciu [[GOCŁOWSKI TADEUSZ, arcybiskup gdański | abp. Tadeusza Gocłowskiego]], [[WAŁĘSA LECH, prezydent Polski | Lecha Wałęsy]] i Instytutu jego imienia, [[SOLIDARNOŚĆ | NSZZ „Solidarność”]], [[STOCZNIA GDAŃSKA | Stoczni Gdańskiej]], województwa pomorskiego i Miasta Gdańsk, powstała [[FUNDACJA CENTRUM SOLIDARNOŚCI | Fundacja Centrum Solidarności]] z misją gromadzenia, utrwalania, upowszechniania dziedzictwa gdańskiego i polskiego [[SIERPIEŃ 1980 | Sierpnia ’80]] i powstania „Solidarności” oraz docelowo utworzenia ECS. W 25. rocznicę porozumień sierpniowych ([[POROZUMIENIE GDAŃSKIE | porozumienie gdańskie]]), 31 VIII 2005, 29 europejskich prezydentów i szefów rządów podpisało akt erekcyjny ECS. We wrześniu 2006 prezydent Paweł Adamowicz powołał Radę Programowo-Historyczną ECS (Kolegium Historyczno-Programowe, w składzie 15 osób, na czteroletnie kadencje, z przewodniczącym od chwili powołania  [[BORUSEWICZ BOGDAN, polityk, honorowy obywatel Gdańska | Bogdanem Borusewiczem]]), w październiku 2006 – Biuro do spraw ECS, którego dyrektorem został Jacek Kobiela. Pełnomocnikami prezydenta Gdańska do spraw ECS byli kolejno: [[CZARLEWSKI SŁAWOMIR, działacz opozycji demokratycznej, dyplomata | Sławomir Czarlewski]] i [[TAYLOR JACEK, adwokat, polityk | Jacek Taylor]]. 29 I 2007  list intencyjny w sprawie utworzenia instytucji kultury ECS podpisali minister kultury i dziedzictwa narodowego Kazimierz Michał Ujazdowski, prezydent Gdańska Paweł Adamowicz, marszałek województwa pomorskiego [[KOZŁOWSKI JAN ANDRZEJ, marszałek województwa pomorskiego | Jan Kozłowski]], przewodniczący NSZZ „Solidarność” [[ŚNIADEK JANUSZ, przewodniczący Komisji Krajowej NSZZ Solidarność | Janusz Śniadek]] i prezes Fundacji Centrum Solidarności [[LIS BOGDAN, radny, poseł, honorowy obywatel miasta Gdańska | Bogdan Lis]].<br/><br/>
8 XI 2007 Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Województwo Pomorskie, Miasto Gdańsk Fundacja Centrum Solidarności i NSZZ Solidarność powołały instytucję kultury ECS, a jej dyrektorem został dominikanin ojciec [[ZIĘBA MACIEJ, dominikanin, dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności | Maciej Zięba]]. Wybrany na czteroletnią kadencję zrezygnował 13 IX 2010, między innymi z powodu różnicy zdań z prezydentem Gdańska w kwestii wizji ECS-u, sporów politycznych wokół dziedzictwa Sierpnia 1980 i krytycznej oceny zorganizowanego przez ECS 31 VIII 2010 spektaklu „Solidarność. Twój Anioł Wolność ma na imię” (reż. Robert Wilson USA). W 2010 (za dyrektorowania Macieja Zięby) ECS ustanowił [[MEDAL WDZIĘCZNOŚCI | Medal Wdzięczności]].<br/><br/>
2 III 2011 stanowisko dyrektora objął wyłoniony w konkursie [[KERSKI BASIL, dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności | Basil Kerski]]. Wybór doprowadził do protestów (między innymi radnych Prawa i Sprawiedliwości z Sejmiku Województwa Pomorskiego) i doprowadziło do czasowego konfliktu z (promującym na to stanowisko Bogdana Lisa) Lechem Wałęsą, który zrezygnował z zasiadania w Radzie ECS I kadencji (zastępował go [[BOROWCZAK JERZY, polityk, działacz związkowy, honorowy obywatel Gdańska | Jerzy Borowczak]]) i co odwlekło do maja 2011 podpisanie kontraktu z Basilem Kerskim. <br/><br/>
14 V 2007 Miasto Gdańsk ogłosiło międzynarodowy konkurs architektoniczny na opracowanie koncepcji budynku ECS przy pl. Solidarności 1, na terenie byłej Stoczni Gdańskiej. Rozstrzygnięcie konkursu architektonicznego, do którego przystąpiło 117 zespołów z całego świata, nastąpiło 13 XII 2007: zwycięski projekt przygotowało gdańskie Przedsiębiorstwo Projektowo-Wdrożeniowe FORT. Głównymi projektantami byli architekci Wojciech Targowski, Piotr Mazur, Antoni Taraszkiewicz i Paweł Czarzasty. Według zamierzeń, bryłę budynku charakteryzować miała prostota, „która charakteryzowała cele i metody działania solidarnościowego”, ściany obłożono blachą corten o rdzawym kolorze przypominającym kadłuby budowanych w stoczni statków. Budynek posiada 5 pięter i podziemny parking, całość powierzchni wynosi 25.349,7 m². Jako elementy stałej, zewnętrznej wystawy, do ECS zaliczono [[POMNIK POLEGŁYCH STOCZNIOWCÓW 1970 | pomnik Poległych Stoczniowców]], Bramę nr 2 byłej Stoczni Gdańskiej i Salę BHP, miejsce podpisania 31 VIII 1980 porozumień strajkujących stoczniowców z rządem PRL (należąca do Fundacji Centrum Solidarności).<br/><br/>
Pozwolenie na budowę ECS 12 XI 2009 przekazał prezydentowi P. Adamowiczowi wojewoda pomorski [[ZABOROWSKI ROMAN, wojewoda pomorski, senator | Roman Zaborowski]]. W grudniu 2009 złożono wniosek aplikacyjny o dofinansowanie projektu budowy w Programie Operacyjnym UE „Infrastruktura i Środowisko”. 14 VII 2010 minister kultury i dziedzictwa narodowego Bogdan Zdrojewski oraz prezydent miasta Paweł Adamowicz podpisali umowę o dofinansowanie budowy siedziby ECS. Przetarg na budowę wygrał 6 VIII 2010 Polimex-Mostostal SA. Pierwsze prace przygotowawcze rozpoczęto we wrześniu 2010, kamień węgielny wmurowano 14 V 2011. Oficjalne otwarcie nastąpiło 30 VIII 2014, podczas obchodów 34. rocznicy podpisania porozumienia gdańskiego. Ogólny koszt budowy wyniósł 225,8 mln zł, z tego 107,5 mln zł przekazała Unia Europejska, pozostała część miasto Gdańsk. <br/><br/>
Centralna częścią jest stała wystawa dotycząca historii „Solidarności” i innych ruchów opozycyjnych, które doprowadziły do upadku systemu komunistycznego w Europie Środkowo-Wschodniej (siedem tematycznych sal na dwóch poziomach, około  2.000 eksponatów). W placówce znajdują się także: sala wielofunkcyjna dla około 400 słuchaczy, archiwum ośrodek badawczo-naukowy, ośrodek edukacyjno-szkoleniowy, czytelnia. Mają tu siedzibę organizacje pozarządowe: Pomorskie Stowarzyszenie „Wspólna Europa”, Stowarzyszenie Inwalidów Narządu Ruchu „Solidarność”, Gdańska Fundacja Terapii i Rozwoju, Fundacja Inicjatyw Społecznych „Się Zrobi”, Fundacja „Przestrzenie Dialogu”, Gdańska Fundacja Dobroczynności, Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej, Stowarzyszenie „Morena”, Regionalne Centrum Wolontariatu w Gdańsku, od 29 I 2015 biuro Lecha Wałęsy (przeniesione z [[BRAMA ZIELONA | Bramy Zielonej]]). <br/><br/>
W pierwszym miesiącu funkcjonowania (wrzesień 2014) wystawy w ECS odwiedziło około 80 000 osób, w pierwszym roku – 390 000. 4 XII 2015  Komisja Kultury Zgromadzenia Parlamentu Europejskiego, na posiedzeniu Paryżu, przyznała ECS nagrodę „Muzeum Roku 2016” (oficjalnie wręczonej w kwietniu 2016, na sesji plenarnej Zgromadzenia Parlamentu Europejskiego). Opiniodawcza i kontrolująca Rada ECS (działając społecznie) składa się z 16 osób: pięć wyznaczonych przez prezydenta Gdańska, cztery przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, po dwie przez samorząd województwa pomorskiego i NSZZ Solidarność”, po jednym Fundacja Centrum Solidarności i przedstawiciel Lecha Wałęsy oraz przewodniczący Kolegium Historyczno-Programowego ECS. {{author: PAD}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]]