Tekst źródłowy strony TUSK JÓZEF, lutnik

{{paper}}
[[File:Tusk Józef.JPG|thumb|Józef Tusk]]
[[File:Tusk Józef.jpg|thumb|Józef Tusk z rodziną]]
[[File: Józef_Tusk_1944.jpg |thumb| Zaświadczenie armii brytyjskiej o przeniesieniu Józefa Tuska do „Polish Forces”, do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, 24 XI 1944]]


'''JÓZEF TUSK''' (23 III 1907 [[EMAUS | Emaus]] – 12 VI 1987 Sopot), lutnik. Syn właściciela sklepu z dewocjonaliami Józefa (1870–1910) i Augustyny z domu Adamczyk. Ukończył w Gdańsku niemiecką szkołę powszechną i polską wieczorową, następnie
[[PAŃSTWOWA RZEMIEŚLNICZA SZKOŁA DOKSZTAŁCAJĄCA | Szkołę Rzemiosła Artystycznego (Kunstgewerbeschule)]]. W 1923 pływał w charakterze chłopca okrętowego na statkach „Gdynia” i „Warszawa”. Posiadał [[OBYWATELSTWO II WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA | obywatelstwo II Wolnego Miasta Gdańska]].<br/><br/>
W latach 1926–1939 pracował w Polskich Kolejach Państwowych, między innymi od 1 I 1938 jako telegrafista na [[DWORZEC GDAŃSK GŁÓWNY | Dworcu Gdańsk Główny]]. Należał do [[GMINA POLSKA ZWIĄZEK POLAKÓW W WOLNYM MIEŚCIE GDAŃSKU | Gminy Polskiej Związku Polaków]] w II WMG, [[ZJEDNOCZENIE ZAWODOWE POLSKIE | Zjednoczenia Zawodowego Polskiego]], Towarzystwa Śpiewaczego „Harmonia”. Mieszkał w Gdańsku-[[SIEDLCE | Siedlcach]] przy Rothahnchengang 25 (ul. Goszczyńskiego).<br/><br/>
Aresztowany 1 IX 1939, przetrzymywany był w [[VICTORIASCHULE | Victoriaschule]], w gdańskim [[ARESZT ŚLEDCZY W GDAŃSKU| więzieniu]], od 20 września w [[OBÓZ DLA POLAKÓW W NOWYM PORCIE | obozie dla Polaków w Nowym Porcie]], skąd skierowany został do przymusowych prac w gospodarstwie rolnym w Gross Lesewitz (Lasowice Wielkie) na Żuławach. Od 19 III 1940 przebywał w [[OBÓZ STUTTHOF | obozie Stutthof]], skierowany do prac przy wałach ochronnych w okolicach Nowego Dworu Gdańskiego i do podobozu w stoczni Schichaua w Elblągu, następnie wywieziony do obozu w Neuengamme koło Hamburga, gdzie pracował przy budowie kanału Elby. Zwolniony 26 VIII 1942 w wyniku starań żony i z poręczenia właściciela gdańskiej fabryki mydła i kosmetyków G. Schatza, u którego pracował po zwolnieniu jako palacz. 2 VIII 1944 został wcielony do Wermachtu, do Batalionu Szkoleniowego Grenadierów w Achen (Akwizgran). Pracując przy budowie okopów, w październiku trafił do amerykańskiej niewoli, 24 listopada przekazany do dyspozycji Polskich Sił Zbrojnych. W Polsce od 17 X 1945. Zamieszkał w Sopocie, powrócił do pracy w PKP jako naczelny dyspozytor ruchu towarowego okręgu pomorskiego. <br/><br/>
Początkowo, w 1924, jako samouk, próbował budować skrzypce. Od 1934 pracował pod kierunkiem Emila Neumanna i zbudował skrzypce modelu Steinera. Kolejne wykonał w obozie koncentracyjnym. Od 1949 prowadził pracownię w Sopocie, od 1955 był członkiem Związku Polskich Artystów Lutników. Zbudował około 150 skrzypiec, 10 altówek, wiolonczelę i około 12 gitar. Został laureatem I Krajowego Konkursu Lutniczego w 1955. Na wystawie Polskie Instrumenty Muzyczne (Warszawa 1966) prezentował skrzypce z 1965. Stosował kartki identyfikacyjne: ''Józef Tusk / Sopot / Anno 1955''. Zajmował się też malarstwem, rzeźbiarstwem, wyrobem mebli. Należał do Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych. Nagrodzony Medalem Zwycięstwa i Wolności (1946) oraz odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1979). <br/><br/>
Od 27 VI 1927 żonaty był z Julianną z domu Jeżewską (21 II 1904 – 17 II 1970), doczekał się synów Donalda Franciszka (10 XII 1930 – 14 II 1972) (ojca [[TUSK DONALD FRANCISZEK, premier | Donalda Tuska]]), [[TUSK BRONISŁAW,  rzeźbiarz| Bronisława]] (ur. 1935), Rajmunda Leona (ur. 1936) oraz córek: Eleonory Marii Gurkowskiej (ur. 1932) i Ewy Marii (ur. 1934). Pochowany przy żonie na Cmentarzu Katolickim w Sopocie. {{author: BV}}  [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/>
'''Bibliografia''':<br/>
Archiwum Związku Polskich Artystów Lutników.<br/> 
Kucharska Anna, ''Współczesna polska sztuka lutnicza'', Bydgoszcz 1989.<br/>
''Polskie instrumenty muzyczne. Katalog wystawy 1966'', Warszawa 1966. <br/>
Szczepuła Barbara, ''Józef Tusk i inni. Każdy swoje przeżył'', „Dziennik Bałtycki” 2006  nr 181, 187, 192, 198, 204, 210, 216, 222. <br/>
Vogel Beniamin, ''Słownik lutników działających na historycznych i obecnych ziemiach polskich oraz lutników polskich działających za granicą do 1950 roku'', Bydgoszcz 2019, s. 215.<br/> 
https://www.wehrmacht-polacy.pl/album_pomorze.html.