Tekst źródłowy strony DIABEŁKOWO

{{paper}}
[[File:1_Diabełkowo.jpg|thumb|Albert-Forster-Siedlung, obecne ul. Grodzieńska i Wileńska, 1940]]
[[File:Diabełkowo.png|thumb|Albert-Forster-Siedlung, widok ogólny 1942]]
[[File: Autostrada_Gdańsk-Berlin.jpg |thumb| Gauleiter [[FORSTER ALBERT MARIA, gauleiter Gdańska | Albert Forster]] i rozpoczęcie prac przy budowy autostrady Gdańsk–Berlin, 18 IX 1939]]
'''DIABEŁKOWO''' (1689 Düwelkau, 1745 Düvelkau, 1807 Dievelkau), dawna wieś, obecnie na terenie [[PIECKI | Piecek-Migowa]], na granicy z [[SUCHANINO | Suchaninem]] i [[WRZESZCZ | Wrzeszczem]], w rejonie obecnej ul. Grodzieńskiej, Pasteura, Wileńskiej i Suwalskiej. Pierwotne siedlisko wsi zlokalizowane było w okolicach ul. Pasteura i przy zbudowanym w latach 1998–1999 zbiorniku retencyjnym „Wileńska” [[POTOK KRÓLEWSKI | Potoku Królewskiego]].<br/><br/>
Do XVI wieku obszar głównie kopalni gliny cegielni należący do wsi [[RUTKI | Rutki]], następnie do Suchanina. W 1689 funkcjonowała tam karczma, w XIX wieku było około 10 zabudowań, w 1908 osada liczyła 38 mieszkańców, po I wojnie światowej istniały tylko dwa domostwa. Planowano wówczas przeprowadzenie przez skraj obszaru linii tramwajowej z Wrzeszcza (wzdłuż obecnej ul. Sobieskiego i obecnej [[POWSTAŃCÓW WARSZAWSKICH, ulica | ul. Powstańców Warszawskich]]) na [[SIEDLCE | Siedlce]] i założenie nowego cmentarza komunalnego. Po niwelacji terenu (1919–1921) prace wstrzymano.<br/><br/>
Między obecną ul. Wileńską (do 1945: Robert-Ley-Weg, od imienia przywódcy Arbeitsfront, uznanego za zbrodniarza wojennego, oskarżonego w procesie norymberskim) a ul. Grodzieńską (do 1945: Dietrich-Eckart-Weg, od imienia uczestnika hitlerowskiego puczu monachijskiego w 1923, zmarł zaraz po opuszczeniu aresztu) Deutscher Arbeitsfront (związek zawodowy Niemiecki Front Pracy) zbudował w latach 1936–1943 osiedle tanich domów dla robotników i urzędników należaych do NSDAP z ogródkami, według projektu kierownika Wydziału Budownictwa Naziemnego dla Obszaru Wolnego Miasta Gdańska Gerharda Plagensa (plan osiedla, projekt wstępny domów) i architekta Ottona Schrödera (projekty domów). Osiedle składało się z 33 domów z dwuspadowym dachem (trzypokojowe z łazienką i kuchnią), w kolejnym, największym  – obecnie nr 14 – mieściła się siedziba Domu Wspólnotowego (Kameradschaftshaus - miejsce zebrań, także partyjnych) i przed południem przedszkole, w godzinach późniejszych – świetlica. Osiedle nosiło nazwę Albert-Forster-Siedlung ([[FORSTER ALBERT MARIA, gauleiter Gdańska | Albert Forster]]).<br/><br/>
18 IX 1939 na zapleczu osiedla oficjalnie rozpoczęto prace mające połączyć obecną ul. Grodzieńską z planowaną odnogą do Gdańska autostrady Berlin–Królewiec. Najpewniej wówczas zanikło pierwotne siedlisko wsi. Obecna nazwa oficjalnie od 1949, w 1948 proponowano Dziwełkowo. {{author:RED}}[[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]]