Tekst źródłowy strony GWIAZDOWSKI TADEUSZ, aktor, patron gdańskiej ulicy

{{paper}}
[[File: Tadeusz_Gwiazdowski_1965.jpeg |thumb| Tadeusz Gwiazdowski i Stanisław Michalik, 1965]]
[[File: Tango_Mrożka.jpeg |thumb| ''Tango'' Sławomira Mrożka, od lewej: [[WILCZYŃSKA-SZALAWSKA IZABELA, aktorka | Izabela Wilczyńska-Szalawska]], Tadeusz Gwiazdowski, Tadeusz Rosiński, [[STANISŁAWSKA-LOTHE WANDA, aktorka | Wanda Stanisławska-Lothe]], 1965]]
[[File: Tadeusz_Gwiazdowski.jpeg |thumb| Tadeusz Gwiazdowski jako Falstaff w ''Henryku IV'' Szekspira, 1969]]
[[File:Tadeusz Gwiazdowski w spektaklu W mrokach złotego pałacu, czyli Bazylissa Teofanu w Teatrze Wybrzeże, 1978.JPG|thumb|Tadeusz Gwiazdowski<br/>w spektaklu ''W mrokach złotego pałacu, czyli Bazylissa Teofanu''<br/>w Teatrze Wybrzeże, 1978]]
'''TADEUSZ GWIAZDOWSKI''' (właściwie Antoni Gwiazdowski) (1 IX 1918 Hamborn (obecnie dzielnica Duisburga) – 12 XII 1983 Gdynia), aktor, patron gdańskiej ulicy. Po 1920 z rodziną w Bydgoszczy, ojciec był pracownikiem PKP. Jako uczeń gimnazjum w sezonie 1936/1937 należał do zespołu aktorskiego Teatru Polskiego w Bydgoszczy (statystował i brał udział w przedstawieniach dla dzieci). Gimnazjum w Bydgoszczy nie ukończył, za scysje z nauczycielami przeniesiony do Gimnazjum OO Salezjanów w Aleksandrowie Kujawskim, również stąd relegowany za konfliktowy charakter. Maturę zdał eksternistycznie kształcąc się już w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej w Warszawie od 1937, studia przerwała II wojna światowa. Podczas okupacji został wywieziony na roboty na Pomorze Zachodnie, był między innymi kierowcą w rakarni w Bobolicach.<br/><br/>
W 1945 zdał eksternistycznie egzamin aktorski w Warszawie i przyjechał z Heleną Hałacińską do Gdyni. Grał w prowadzonym przez nią Teatrze Miejskim Komedia, także w Teatrze Dramatycznym Marynarki Wojennej Jerzego Merunowicza w Gdyni oraz w Teatrze Aktorów Województwa Gdańskiego Aleksandra Gąssowskiego w Sopocie. Debiutował rolą tytułową w ''Szczęściu Frania'' Włodzimierza Perzyńskiego (7 XII 1945). W sezonie 1948/1949 przeszedł do [[TEATR WYBRZEŻE | Teatru Wybrzeże]], w którym pracował do 1983 (także po emeryturze w 1979). W sezonach 1976/1977 i 1977/1978 był pedagogiem w Teatrze Muzycznym w Gdyni. Był radnym Miejskiej Rady Narodowej w Gdyni.<br/><br/> 
Debiutował rolą Nieśmiałowskiego w ''Klubie kawalerów'' Michała Bałuckiego (26 X 1948), zagrał 84 role. Sprawdzał się z w każdym gatunku dramatycznym. Już w latach 50. XX wieku (za dyrekcji [[HÜBNER ZYGMUNT, aktor, reżyser, dyrektor | Zygmunta Hübnera]] i Jerzego Golińskiego) należał do czołówki aktorów teatru. Do wybitnych ról aktora należą: tytułowy, jowialny Puntila (''Pan Puntila i jego sługa Matti'', 1955), Peachum (''Opera za trzy grosze'', 1960), Azdak (''Kaukaskie kredowe koło'', 1963), Scurvy (''Szewcy'', 1957), sędzia Porfiry (''Zbrodnia i kara'', 1958) – wybitna kreacja aktorska, tytułowy Romulus Wielki (1964), Einstein (''Fizycy'', 1963), Anzelmo (''Komu bije dzwon'', 1964) czy Falstaff (''Henryk IV'', 1964, którą to rolę w swoim dorobku artystycznym cenił najbardziej).<br/><br/>
W latach 70. XX wieku mniej obsadzany, przeszedł na emeryturę. Jubileusz 40-lecia pracy artystycznej obchodził tytułową rolą groteskowego Pana Jowialskiego (1983), bardzo cenioną przez krytykę. Grał w teatrze telewizji (15 ról). Zagrał 41 ról w filmie jako aktor drugiego planu. Zadebiutował rolą Gabrysia w ''Karierze Nikodema Dyzmy'' (1956) u boku Adolfa Dymszy. Grał także sierżanta „Kulę” w ''Kanale'' [[WAJDA ANDRZEJ, reżyser, honorowy obywatel Gdańska | Andrzeja Wajdy]], ostatnią jego rolą filmową był stoczniowiec w ''Człowieku z żelaza'' tego samego reżysera (1981). Brał udział w audycjach [[RADIO GDAŃSK | Polskiego Radia]] w Gdańsku
oraz w spektaklach Teatru Polskiego Radia, między innymi zagrał Głupca w ''Zawiszy Czarnym'' Juliusza Słowackiego w reżyserii [[GOLIŃSKI JERZY, aktor, reżyser, wykładowca | Jerzego Golińskiego]] (9 IX 1955), Porucznika Próżnego w ''Czy mogę skorzystać z telefonu?'' 
[[SZCZEPKOWSKA MALWINA, pisarka, reżyser| Malwiny Szczepkowskiej]] w reżyserii autorki (1 V 1966), Urzędnika II w ''Straszliwym śnie Benedykta Równego'' [[RADOWICZ KAZIMIERZ PIOTR, dziennikarz, pisarz | Kazimierza Radowicza]] w reżyserii [[BOGDAŃSKI ZBIGNIEW, aktor, reżyser | Zbigniewa Bogdańskiego]] (4 V 1974), Narratora w ''Starych marynarzach'' Jorge Amado w reżyserii Malwiny Szczepkowskiej (1 I 1976) czy Bernarda Konkę w ''Tak trzymać'' [[FLESZAROWA-MUSKAT STANISŁAWA, powieściopisarka, poetka | Stanisławy Fleszarowej-Muskat]] w reżyserii Jana Bołgatego (1 VIII 1979).<br/><br/>
Za dokonania artystyczne otrzymał Nagrodę Miasta Gdyni (1959), nagrody na Festiwalach Teatrów Polski Północnej w Toruniu (między innymi za rolę Kitta w ''Zabawa jak nigdy'', 1960; Azdaka w ''Kaukaskie koło kredowe'', 1963; Falstaffa w ''Henryku IV'', Anzelma w ''Komu bije dzwon'', 1964; Primusa i Jowisza w ''Świat zawikłany'', 1971). Otrzymał Order Stańczyka miesięcznika [[LITERY, pismo | „Litery”]] (1966), odznakę [[ZA ZASŁUGI DLA GDAŃSKA | „Za Zasługi dla Gdańska”]] i odznaczenia państwowe, między innymi Złoty Krzyż Zasługi (1957), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1964) i Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1976). Pochowany na Cmentarzu Witomińskim w Gdyni. Od 16 II 1993 patron ulicy w Gdańsku-[[BRZEŹNO |Brzeźnie]]. {{author:HD}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]