Tekst źródłowy strony BINDER FRITZ CARL, pianista, dyrygent

{{web}}
[[File:Binder Fritz Carl karta pocztowa.jpg|thumb|Fritz Binder]]
[[File: Fritz_Binder.png |thumb| Fritz Binder, około 1913]] 
'''FRITZ''' (Friedrich) '''CARL BINDER''' (31 V 1873 Baltimore USA – 27 VIII 1945 Norymberga), pianista, dyrygent, chórmistrz, nauczyciel muzyki, kompozytor, organizator życia muzycznego. Muzyki uczył się między innymi u Teodora Leszetyckiego w Wiedniu i Antona Grigoriewicza Rubinsteina w Dreźnie. W latach 1896–1900 dyrygent miejski w Solingen (Nadrenia Północna-Westfalia), 1900–1901 w Zweibrücken (Nadrenia-Palatynat).<br/><br/>
Od 1 IX 1901 w Gdańsku. Dyrygent chórów: Danziger Singakademie ([[STOWARZYSZENIE ŚPIEWACZE | Stowarzyszenie Śpiewacze]]), Langfuhrer Männergesangverein (Wrzeszczański Chór Męski, 1908–1913), założonego przez siebie Binderscher Männergesangverein in Langfuhr (Chór Męski Bindera we Wrzeszczu, 1913–1918), Lehrergesangverein (Chór Nauczycielski, 1922–1925). Od września 1906 członek loży masońskiej Eugenia ([[WOLNOMULARSTWO | wolnomularstwo]]).<br/><br/>
1 X 1909 założył Westpreußisches Konservatorium Danzig (Zachodniopruskie Konserwatorium w Gdańsku) z siedzibą przy Milchkannengasse 27 (ul. Stągiewna) i filią we Wrzeszczu przy Jäschkentaler Weg 1 (ul. Jaśkowa Dolina), w którym uczył gry na fortepianie i teorii muzyki. 1 X 1911 przeniósł gdańską siedzibę na Hundegasse 67 i 68 (ul. Ogarna), do kamienic początkowo wynajmowanych od prokurenta firmy F.A.J. Jüncke ([[JÜNCKE ARTUR, kupiec, urzędnik | Artur Jüncke]]), Hermanna Pistora, a po jego wyjeździe do Wrocławia w 1918, nabytych na własność (i posiadanych do 1933). Od 1 VIII 1920 do jego wyjazdu z Gdańska w 1925 zajęcia odbywały się wyłącznie we Wrzeszczu. <br/><br/>
W latach 1901–1914 wystąpił jako dyrygent na 34 koncertach oratoryjnych i 42 koncertach symfonicznych, jako pianista – na 44 koncertach kameralnych i na kilkunastu recitalach różnych solistów jako akompaniator. Zagrał ponadto kilka koncertów fortepianowych z orkiestrą, między innymi 4 II 1904 ''Koncert fortepianowy G-dur'' op. 45 swojego nauczyciela A. Rubinsteina. W programach koncertów oratoryjnych umieszczał dzieła znane gdańskiej publiczności, między innymi ''Pasję według św. Mateusza'' Johanna Sebastiana Bacha (28 III 1902, 10 IV 1903, 1 IV 1904, 29 III 1907, 17 IV 1908, 9 IV 1909, 5 IV 1912), ''Stworzenie świata'' i ''Pory roku'' Josepha Haydna (9 XII 1903, 25 III 1910; 15 III 1905, 10 III 1909), jak i jeszcze nieznane, między innymi ''Wielką Mszę c-moll'' KV 427 Wolfganga Amadeusza Mozarta (14 XII 1904), ''Legendę o św. Elżbiecie'' Franciszka Liszta (14 III 1906), ''Potępienie Fausta'' Hectora Berlioza (15 XII 1909), ''Quo vadis?'' Feliksa Nowowiejskiego (7 XII 1910), ''Krucjatę dziecięcą'' Gabriela Pierné (15 III 1911). W programach koncertów symfonicznych i kameralnych także umieszczał utwory wcześniej w Gdańsku niegrane, między innymi: ''Wariacje na temat własny „Enigma”'' Edwarda Elgara (12 I 1903), ''Kwintet fortepianowy B-dur'' op. 5 Giovanniego Sgambatiego (22 III 1903), ''Symfonię kameralną B-dur'' op. 8 Ermanna Wolfa-Ferrariego (23 X 1903), ''Symfonię „Z Nowego Świata”'' Antonína Dvořáka (4 I 1904), ''Kwintet fortepianowy a-moll'' op. 14 Camille’a Saint-Saënsa (7 X 1906), ''Symfonię hiszpańską'' na skrzypce i orkiestrę Édouarda Lalo (1 XII 1913 – solistą był skrzypek ukraiński Mischa Elman).<br/><br/>
20 X 1910 zorganizował koncert symfoniczny, na którym Richard Strauss dyrygował własne kompozycje: poematy symfoniczne ''Dyl Sowizdrzał'' oraz ''Śmierć i wyzwolenie'', a także ''Burleskę na fortepian i orkiestrę'' z nim jako solistą. W dniach 28–31 V 1912 zorganizował w [[TEATR WILHELMA | Teatrze Wilhelma]] cztery koncerty w ramach festiwalu muzycznego (Tonkünstlerfest; zob. [[MUZYKA | Muzyka]]. Początek XIX wieku – 1945 rok).<br/><br/>
Po wybuchu I wojny światowej wcielony do Ersatz-Bataillon Landwehr-Infanterie-Regiment Nr. 21. W latach 1915–1918 dawał wyłącznie koncerty charytatywne, między innymi trzy recitale fortepianowe i sześć koncertów oratoryjnych – na dwóch zabrzmiało w [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA I ŚW. JANA APOSTOŁA | kościele św. Jana]] oratorium ''Juda Machabeusz'' Georga Friedricha Händla (9 i 11 IV 1916). 15 XII 1917 na uroczystym koncercie w [[SPORTHALLE  (Opera Bałtycka) | Sporthalle]] (zob. też [[OPERA BAŁTYCKA | Opera Bałtycka]]. Budynek) z okazji stulecia Singakademie dyrygował prawykonaniem oratorium ''Mutter Erde'' (''Matka Ziemia'') Hugona Kauna i wystąpił jako solista w ''Fantazji na fortepian, chór i orkiestrę'' op. 80 Ludwiga van Beethovena.<br/><br/>
W latach 1920–1924 był razem z Kurtem Siebenfreundem właścicielem Sporthalle. 13 III 1921 dyrygował gościnnie w [[TEATR MIEJSKI | Teatrze Miejskim]] prapremierę swojej trzyaktowej operetki ''Der Liebesbazillus'' (''Bakcyl miłości''; wykonawczynią jednej z głównych ról była [[WEBER-HOLDER-EGGER JOHANNA, śpiewaczka, aktorka | Jenny von Weber-Holder-Egger]]). 1 XI 1924 na 28-lecie Chóru Nauczycielskiego wystawił w [[OGRÓD STRZELECKI I DOM STRZELECKI IM. FRYDERYKA WILHELMA |  Domu Strzeleckim im. Fryderyka Wilhelma]] jednoaktową operetkę ''Urlop po capstrzyku'' Jacques’a Offenbacha w reżyserii Jenny von Weber. W latach 1919–1925 dał ponad 20 koncertów i wystąpił na kilkunastu recitalach jako akompaniator różnych solistów. Najważniejszym jego dokonaniem był koncert 11 X 1924 w [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościele Najświętszej Marii Panny]], na którym około 450 wykonawców zaprezentowało po raz pierwszy w Gdańsku ''Pasję według św. Mateusza'' J.S. Bacha w wersji oryginalnej, przeznaczonej na głosy solowe i dwa ustawione oddzielnie zespoły wokalno-instrumentalne. Drugie wykonanie tej wersji dzieła Bacha odbyło się 22 IX 1925 w tym samym kościele. Bezpośrednio po tym wyjechał do Norymbergi, gdzie działał jako dyrygent chórów, kompozytor i publicysta muzyczny. {{author: JMM}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/>
'''Bibliografia''':<br/>
Archiwum Państwowe Gdańsk, 1609/856, nr 4596.<br/>
Polska Akademia Nauk Biblioteka Gdańska, ''500 Konzerte …'', Od 21857, 4°, Mappe IV nr 401, 425.<br/>
„Danziger Zeitung“ 1901–1926, różne roczniki. <br/>
„Danziger Neueste Nachrichten“ 1943, nr 124 (29/30 maj), 150 (30. czerwiec), 150 (5 lipiec).<br/>
Festschrift zum II. Westpreußischen Sängerfest in Danzig 1913.<br/>
II. Westpreußische Sängerfest Danzig 1913 unter dem Protektorat Sr. K. u. K. Hoheit d. Kronprinzen. Programm und Teilnehmer-Liste, Danzig 1913.