Tekst źródłowy strony KISZKIS JERZY, aktor

{{web}}
[[File: Jerzy_Kiszkis_1976.jpeg |thumb| Jerzy Kiszkis i Florian Staniewski (z prawej) w Teatrze Wybrzeże, 1976 ]]
[[File:Jerzy_Kiszkis.jpg|thumb|Jerzy Kiszkis, 2020]]

'''JERZY KISZKIS''' (ur. 4 III 1938 Warszawa), aktor teatralny, filmowy, telewizyjny i radiowy. Syn inżyniera Antoniego (1891–1945) i nauczycielki Walerii z domu Jałowickiej (1908–1989). Wraz z rodziną w 1939 w Trokach, po wybuchu II wojny światowej w Niemieży pod Wilnem. Repatriowani w 1945 do Bydgoszczy, gdzie skończył liceum. <br/><br/>

Absolwent Wydziału Aktorskiego Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej (PWST) w Warszawie (1956–1961). W czasie rocznego urlopu dziekańskiego (1958) pracował w Teatrze Popularnym w Grudziądzu. Debiutował na scenie Teatru Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze (1961–1962), następnie występował w Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach (1962–1963) i Teatrze Polskim w Poznaniu (1963–1966). W latach 1966–2003 (do przejścia na emeryturę) był członkiem zespołu [[TEATR WYBRZEŻE| Teatru Wybrzeże w Gdańsku]]. Od 1968 prowadzi zajęcia z fonetyki i kultury żywego słowa w [[GDAŃSKIE SEMINARIUM DUCHOWNE| Gdańskim Seminarium Duchownym]], był także wykładowcą w Wyższym Seminarium Duchownym w Pelplinie (2009). W latach 1997–2007 prowadził zajęcia z kultury mowy na Wydziale Filologiczno-Historycznym [[UNIWERSYTET GDAŃSKI| Uniwersytetu Gdańskiego]]. <br/><br/>
W [[SIERPIEŃ 1980 | sierpniu 1980]] wraz z grupą aktorów wspierał strajkujących w [[STOCZNIA GDAŃSKA| Stoczni Gdańskiej im. Lenina]] występami w sali BHP. Od września 1980 w [[SOLIDARNOŚĆ| NSZZ „Solidarność”]], członek Komitetu Zakładowego Teatru Wybrzeże. Po wprowadzeniu [[STAN WOJENNY| stanu wojennego]] 13 XII 1981 internowany wspólnie z żoną. Przetrzymywany w Ośrodku Odosobnienia w Strzebielinku. Zwolniony 13 I 1982 po interwencji kurii biskupiej w Gdańsku i dyrekcji Teatru Wybrzeże. W sierpniu 1988 występował dla strajkujących w Stoczni Gdańskiej i Porcie Gdańskim. Od 1989 ponownie w strukturach „Solidarności”, z której wystąpił w 1993. <br/><br/>

W latach 1982–1988 uczestnik i współorganizator Dni i Tygodni Kultury Chrześcijańskiej, programów artystycznych z okazji rocznic narodowych oraz spektakli teatralnych z kręgu kultury niezależnej, a także Mszy za Ojczyznę w kościele św. Mikołaja w Gdańsku i Elblągu; od 1990 w ramach wspólnoty [[DUSZPASTERSTWO ŚRODOWISK TWÓRCZYCH ARCHIDIECEZJI GDAŃSKIEJ| Duszpasterstwa Środowisk Twórczych Archidiecezji Gdańskiej]], również jako lektor czytań w czasie liturgii sprawowanych w kościołach [[KOŚCIÓŁ ŚW. BARTŁOMIEJA I OPIEKI NAJŚWIĘTSZEJ BOGURODZICY| św. Bartłomieja]] i [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA| św. Jana]] w Gdańsku. <br/><br/>

W Teatrze Wybrzeże zagrał wiele znaczących i głównych ról, np. Benio (1967) i Medel Krzyk (1997) w ''Zmierzchu'' Izaaka Babla, Leon w ''Matce'' Witkacego (1969), Homer w ''Homerze i Orchidei'' Tadeusza Gajcego (1971), Menelaos w ''Helenie'' Eurypidesa (1973), Doktor Stockman we ''Wrogu ludu'' Henrika Ibsena (1979), Kreon w ''Antygonie'' Sofoklesa (1983), Przełęcki w ''Uciekła mi przepióreczka'' Stefana Żeromskiego (1986), Profesor w ''Teorii Einsteina'' Antoniego Cwojdzińskiego (1989), Major w ''Damach i huzarach'' Aleksandra Fredry (1994), Horodniczy w ''Rewizorze'' Mikołaja Gogola (1994), Kalmita w ''Chłopcach'' Stanisława Grochowiaka (1996), Alfred Houseman w ''Wynalazku miłości'' Toma Stopparda (1998), Niels Bohr w ''Kopenhadze'' Michaela Frayna (2002), tytułowe postaci: Hioba w sztuce opartej na biblijnej „Księdze Hioba” (1982), Vatzlava (1982) i Ambasadora (1988) w sztukach Sławomira Mrożka, Lenina w sztuce Wacława Grubińskiego (1989). W [[NADBAŁTYCKIE CENTRUM KULTURY| Nadbałtyckim Centrum Kultury w Gdańsku]] zagrał Aleksandra Reschkego we ''Wróżbach kumaka'' [[GRASS GÜNTER, prozaik, poeta, noblista, honorowy obywatel Gdańska| Güntera Grassa]] (2000), a w Teatrze Miejskim im. Witolda Gombrowicza w Gdyni Starego Wierchowieńskiego w ''Biesach'' Fiodora Dostojewskiego (2014). Występował też w filmie i telewizji, np. ''Zamach'' (1967), ''Człowiek z żelaza'' (1981), ''Stan wewnętrzny'' (1983), serial ''Na dobre i na złe'' (2005). Trwalszy charakter miała współpraca z Polskim Radiem, za co otrzymał tytuł „Radiowej Osobowości Roku 1999”, przyznany przez [[RADIO GDAŃSK| Radio Gdańsk]]. <br/><br/>

Od czasu studiów aktorskich związany, a od 1980 członek Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi w Laskach pod Warszawą. Od lat 60. XX w. członek SPATiF–ZASP oraz [[KLUB INTELIGENCJI KATOLICKIEJ W GDAŃSKU| Klubu Inteligencji Katolickiej]] (1970–1985). Od 2004 członek Stowarzyszenia Güntera Grassa w Gdańsku oraz od 2013 Społecznego Komitetu Budowy [[POMNIK POLEGŁYCH STOCZNIOWCÓW 1970| Pomnika Poległych Stoczniowców 1970 w Gdańsku]]. <br/><br/>

Wyróżniony dwukrotnie nagrodami aktorskimi [[GDAŃSKIE TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ SZTUKI| Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki]], za rolę Kalmity w ''Chłopcach'' w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku (1996) i Aleksandra Reschkego we ''Wróżbach kumaka'' (2000), oraz nagrodą aktorską na II Festiwalu Dramaturgii Współczesnej „Rzeczywistość Przedstawiona” w Zabrzu, za rolę duńskiego fizyka Nielsa Bohra (Zabrze 2002). Odznaczony Srebrnym (1976) i Złotym (1996) Krzyżem Zasługi, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2006), [[NAGRODY MIASTA GDAŃSKA: KULTURALNE I NAUKOWE| Nagrodą Miasta Gdańska]] w Dziedzinie Kultury (późniejsza „Splendor Gedanensis”) (1990), wspólnie z żoną Srebrnym Medalem „Gloria Artis” (2007), [[NAGRODA PREZYDENTA MIASTA GDAŃSKA IM. LECHA BĄDKOWSKIEGO| Nagrodą Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury]] (2007, 2013, 2016), Dyplomem „Pro Ecclesia et Populo”, a także Pomorską Nagrodą Artystyczną Marszałka Województwa Pomorskiego (2009). Od 2013 do 2021 zasiadał w kapitule medali [[MEDAL ŚWIĘTEGO WOJCIECHA | św. Wojciecha]] i [[MEDAL KSIĘCIA MŚCIWOJA II | księcia Mściwoja II]]. <br/><br/>

Od 29 VI 1963 żonaty z [[WINIARSKA HALINA, aktorka| Haliną Winiarską]], aktorką. Od 27 II 2020, wraz z małżonką, [[HONOROWE OBYWATELSTWO MIASTA| honorowy obywatel Gdańska]]. Ojciec Joanny (ur. 1967), rzecznika prasowego Teatru Capitol we Wrocławiu, ojczym Krzysztofa, który przyjął jego nazwisko. {{author: JANSZ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]