Tekst źródłowy strony PROMENADY PUBLICZNE

{{paper}}
'''PROMENADY PUBLICZNE''', aleje lub proste ogrody tworzone w XVIII i 1. połowie XIX wieku z myślą o spacerowiczach. Pierwszą w Gdańsku był ogród przy [[BRAMA OLIWSKA | Bramie Oliwskiej]], [[BŁĘDNIK, ogród (przy Bramie Oliwskiej) | Błędnik]] (Irrgarten, 1708). Nie można wykluczyć, że i wcześniej, tak jak w innych miastach, istniała przed którąś z bram łąka z drzewami, strumieniem lub źródłem przeznaczona do zabaw i turniejów rycerskich, sięgająca tradycją średniowiecznego Prato. Wydaje się, że to właśnie ona mogła być tajemniczym miejskim ogrodem, „nie mającym sobie chyba równego”, o którym wspomniał przebywający w Gdańsku w roku 1616 Węgier Marton Czombor. Najważniejszą promenadą spacerową była Wielka Aleja (1768–1770, [[ZWYCIĘSTWA, aleja | al. Zwycięstwa]]). Jej przykład posłużył za wzór dla później powstających. Już w XVIII wieku drzewa alejowe pojawiły się na Promenadzie (ul. 3 Maja) i Englischer Damm (ul. Angielska Grobla), w 1804 roku podobną aleję utworzono na Neugarten (ul. Nowe Ogrody). W roku 1823 posadzono 108 lip pośrodku Langgarten (ul. Długie Ogrody), około 1840 dwa rzędy lip połączyły także [[BRAMA ORUŃSKA | Bramę Oruńską]] z restauracją [[SCHAHNASJAN JOHANN STEPHAN, kupiec, radny | Schahnasjana]] na [[ZAROŚLAK | Zaroślaku]]; po roku 1900 utworzono aleję biegnącą środkiem Dominikswall (ul. Okopowa), zlikwidowaną w 1958 w czasie przebudowy ulicy. {{author: KR}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]]