Tekst źródłowy strony POMNIK-CZOŁG

{{paper}}
[[File:Pomnik_Czołg.jpg|thumb|Czołg typu Shermann ustawiony jako tymczasowy pomnik w kwietniu 1945]]
[[File:2_Pomnik-czołg.jpg|thumb|Pomnik – czołg, widok od strony północnej, 2019]]
[[File:3_Pomnik-czołg.jpg|thumb|Pomnik – czołg, widok od strony południowej, 2019]]
[[File:4_Pomnik-Czołg.jpg|thumb|Pomnik – czołg, widok od strony zachodniej, 2019]]
[[File:5_Pomnik-Czołg.jpg|thumb|Tablica na przedniej płaszczyźnie (z usuniętym numerem typu), 2019]]


'''POMNIK-CZOŁG''', przy [[ZWYCIĘSTWA, aleja | al. Zwycięstwa]], w miejscu zniszczonej w 1945 kawiarni "Vier Jahreszeiten" ("Cztery Pory Roku"), ustawiony na kamiennym cokole pancerz rosyjskiego czołgu T-34 (odmiana T-34/76 z 1941), z armatą czołgową 76,2 mm (i zachowanym silnikiem). Czołg wchodził w skład polskiej I Brygady Pancernej im. Obrońców Westerplatte (nr taktyczny 121), 27 III 1945 jako pierwszy wjechał do Gdyni. Był dowodzony przez por. Juliana Miazgę (7 XI 1914 Puławy – 15 IV 1978 Gdańsk), a jego załogę stanowili: mechanik–kierowca kpr. Procek, ładowniczy Piotr Subocz, strzelec radiotelegrafista Morawski. W trakcie walk na wysokości Wzgórza św. Maksymiliana został trafiony pociskiem przeciwpancernym w gąsienice.<br/><br/>
Wyremontowany w Legionowie (w zasadzie tzw. składak, z dodatkiem części z innych typów), honorowo przyprowadzony do Gdańska przez załogę walczącą o Gdynię, po zespawaniu gąsienic został ustawiony na cokole i odsłonięty 7 IV 1946 jako pomnik Czołgistów im. Bohaterów Westerplatte (podczas uroczystości przemówienia wygłosili: z ramienia stronnictw politycznych [[DWORAKOWSKI WŁADYSŁAW, I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PPR | Władysław Dworakowski]], w imieniu Armii Czerwonej pułkownik Wojnarow, w imieniu brygady czołgów starszy sierżant Konecko). Zastąpił postawiony w pobliżu w kwietniu 1945 inny czołg, rosyjski Shermann, uszkodzony w czasie walk [[ROK 1945 | w marcu 1945]] w obecnej al. Zwycięstwa. Zamiana czołgów stała się powodem funkcjonowania przez długie lata opinii, że obecnie stojący był pierwszym polskim czołgiem, który w marcu 1945 wjechał do Gdańska. <br/><br/>
W lutym 1972 – w związku z poszerzaniem al. Zwycięstwa i koniecznością przesunięcia pomnika – pojawiła się propozycja, wysunięta między innymi przez gdyńskich harcerzy i redakcję dziennika „Żołnierz Wolności”, by przekazać go do Gdyni i ustawić na ul. Czołgistów. 11 VII 1972 za pomocą dźwigu [[PORT GDAŃSKI | Zarządu Portu Gdańsk]] został zdjęty z dotychczasowego postumentu (pod którym pozostałości piwnic dawnej kawiarni), przesunięty i osadzony na nowym cokole kilkanaście metrów na wchód. W latach 80. i 90. XX wieku kojarzony z symbolem władzy komunistycznej, wielokrotnie dewastowany (na przykład w 1990 przemalowywany na różowo, znaczony nr. 102 w nawiązaniu do serialu ''Czterej pancerni i pies'').<br/><br/>
Jesienią 2003  dokonano wymiany osłon gąsienic oraz odtworzono znaki identyfikacyjne, na przedniej płaszczyźnie umocowano tablicę: „POMNIK CZOŁG T.34/79/ Z I BRYGADY PANCERNEJ IM. BOHATERÓW WESTERPLATTE/ KTÓRY W MARCU 1945 R. WALCZYŁ/ O POWRÓT GDAŃSKA DO MACIERZY”. W późniejszym okresie usunięto błędną, druga część numeru typu (/79/). {{author: BŚ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]]