Tekst źródłowy strony VICTORIASCHULE

{{paper}}
[[File:1_Victoriaschule.jpg|thumb|Tablica upamiętniająca męczeństwo Polaków]]

'''VICTORIASCHULE''' zob. [[SZKOŁA ŚREDNIA DLA DZIEWCZĄT | Szkoła Średnia dla Dziewcząt im. Wiktorii]]. <br/><br/>
'''Przejściowy obóz dla jeńców cywilnych''', który zorganizowały niemieckie nazistowskie władze [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnego Miasta Gdańska]] (WMG) w budynku szkoły dla dziewcząt przy Holzgasse 24 (ul. Kładki 24) 1–15 IX 1939. W szkole miała też siedzibę Komendantura Obozów Jenieckich Gdańska, którą kierował Obersturmbannführer SS Max Pauly (1 VI 1907 Wesselburen (Szlezwik/Schleswig) – jako zbrodniarz wojenny powieszony 8 X 1946 Hamelin (Saksonia)). Funkcję komendanta Victoriaschule pełnił Hauptsturmführer SS Franz Christoffel (1898–1965), załoga składała się z esesmanów z oddziału [[WACHSTURMBANN EIMANN SS, jednostka do zadań specjalnych | Wachsturmbann Eimann]] powołanego 3 VII 1939 przez [[SENAT II WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA 1920–1939 | Senat II WMG]] do zadań specjalnych oraz [[HEIMWEHR DANZIG, formacja wojskowa | Heimwehr Danzig]].<br/><br/>
Pierwszymi więźniami byli polscy mieszkańcy II WMG, figurujący na policyjnych listach jako przeznaczeni do internowania, znani z działalności społeczno-politycznej w latach 1920–1939: księża [[KOMOROWSKI BRONISŁAW, ksiądz, działacz gdańskiej Polonii, patron placu | Bronisław Komorowski]], [[ROGACZEWSKI FRANCISZEK, ksiądz, działacz gdańskiej Polonii, patron ulicy | Franciszek Rogaczewski]], [[GÓRECKI MARIAN, ksiądz, patron gdańskiej ulicy | Marian Górecki]], Alfons Muzalewski, Władysław Szymański, pracownicy Polskich Kolei Państwowych, wśród nich [[DROSZYŃSKI LEON ALBERT, działacz polonijny, patron gdańskiej ulicy | Leon Droszyński]], Poczty Polskiej, Rady Portu i Dróg Wodnych, celnicy, nauczyciele, pracownicy banków, przedsiębiorcy, kupcy, lekarze oraz przedstawiciele innych zawodów, między innymi [[LENDZION ANTONI, działacz gdańskiej Polonii, patron gdańskiej ulicy | Antoni Lendzion]] – poseł Volkstagu i prezes [[ZJEDNOCZENIE ZAWODOWE POLSKIE | Zjednoczenia Zawodowego Polskiego]], Wiesław Arlet – urzędnik Komisariatu Rzeczypospolitej Polskiej w Gdańsku. <br/><br/>
1 września na terenie II WMG aresztowano w ramach akcji Tannenberg około 1500 Polaków, w większości mężczyzn, około tysiąca osób zatrzymano w Victoriaschule. Aresztowanych bito i szykanowano, odebrane im dowody osobiste wrzucano do koszów na śmieci, podczas przesłuchiwań namawiano niektórych do podpisania deklaracji o zmianie narodowości w zamian za zwolnienie. Więziono ich w piwnicach, salach gimnastycznych i salach lekcyjnych. Wieczorem 1 września, na skutek interwencji radcy prezydium policji gdańskiej Herberta Kamera, zwolniono część Żydów z obywatelstwem gdańskim i wszystkie kobiety. Pierwszą ofiarą stał się działacz polonijny [[OGRYCZAK ROMAN, działacz gdańskiej Polonii, patron gdańskiej ulicy | Roman Ogryczak]], który zmarł we wrześniu na skutek pobicia.<br/><br/>
1 września esesmani wybrali też około 150 więźniów; przeniesiono ich do więzienia przy Schießstange (ul. Kurkowa; [[ARESZT ŚLEDCZY W GDAŃSKU | Areszt Śledczy]]), skąd 2 września zostali wywiezieni w pierwszym transporcie autobusami do budowanego obozu dla jeńców cywilnych w Sztutowie (Zivilgefangenenlager Stutthof). W następnych dniach doprowadzono do Victoriaschule kolejnych Polaków z terenu Gdańska i aresztowanych na terenie powiatów morskiego, kartuskiego, kościerskiego, starogardzkiego, a także grupę gdańskich Żydów. 14 września przyprowadzono około 1500 mężczyzn z Gdyni. 1 i 10 września Victoriaschule wizytował gauleiter [[FORSTER ALBERT MARIA, gauleiter Gdańska | Albert Forster]].<br/><br/>
7 września przeniesiono Komendanturę Obozów Jenieckich Gdańska z Victoriaschule do Nowego Portu. 7–15 września rozpoczęła się akcja przenoszenia internowanych więźniów do przejściowego [[OBÓZ DLA POLAKÓW W NOWYM PORCIE | obozu w Nowym Porcie]]. 13 września wysłano transport 70 więźniów do przejściowego obozu dla jeńców cywilnych w Granicznej Wsi koło Skarszew (Zivilgefangenenlager Grenzdorf). Obóz Victoriaschule zlikwidowano 15 września; przeszło przez niego kilka tysięcy Polaków z Gdańska i Pomorza oraz grupa Żydów z Gdańska, Gdyni i Wejherowa.<br/><br/>
Komendantura Obozów Jenieckich Gdańsk oraz obozy przejściowe: Victoriaschule, Stutthof Grenzdorf i obóz w Nowym Porcie podlegały formalnie komendzie Schutzpolizei w Gdańsku, a faktycznie Tajnej Policji Politycznej (Gestapo) w Gdańsku, kierowanej od 1 IV 1939 przez dr. Rudolfa Trögera (23 IV 1905 – czerwiec 1940, Francja), która decydowała o losie aresztowanych. 2 IX 1958 roku miejsce upamiętniono specjalną tablicą. {{author: EG}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]]