Tekst źródłowy strony BRAMA MARIACKA

{{paper}}
[[File:Brama_Mariacka_i_Dom_Towarzystwa_Przyrodniczego,_Johann_Carl_Schultz,_1850.jpg|thumb|Brama Mariacka i Dom Towarzystwa Przyrodniczego, [[SCHULTZ JOHANN CARL | Johann Carl Schultz]], 1850]]
[[File:Brama Mariacka, około 1900.JPG|thumb|Brama Mariacka, około 1900]][[File:Brama Mariacka, widok od strony Motławy, 1909.JPG|thumb|Brama Mariacka, widok od strony Motławy, 1909]]
[[File:4._Brama_Mariacka.jpg|thumb|Brama Mariacka, widok od strony miasta, 1941]]
[[File:5._Brama_Mariacka.jpg|thumb|Brama Mariacka, widok od strony miasta, 1946]]
[[File:6._Brama_Mariacka.jpg|thumb|Brama Mariacka, 2010]]
[[File:7._Brama_Mariacka.JPG|thumb|Brama Mariacka, widok od strony miasta, 2010]]
[[File:Brama_Mariacka.jpg|thumb|Brama Mariacka, widok ze [[SPICHLERZE| Spichlerzy]], 2019]]


'''BRAMA MARIACKA''' zamyka od strony [[MOTŁAWA | Motławy]] obecną [[MARIACKA, ulica | ul. Mariacką]]. Wzmiankowana od 1484. Należy do młodszych bram wodnych Gdańska. Powstała po 1457, zdobiący ją [[HERBY MIASTA GDAŃSKA I DZIELNIC | herb Gdańska]] ma już koronę nadaną przez Kazimierza Jagiellończyka. W XVI wieku straciła znaczenie militarne i została przebudowana na mieszkania. Podobnie jak [[BRAMA CHLEBNICKA | Brama Chlebnicka]] ma cechy gotyckiej architektury flamandzkiej.<br/><br/>
Tak jak inne bramy wodne, wzniesiona na planie wydłużonego prostokąta o wymiarach około 25 × 7,3 m, ustawionego wzdłuż linii nabrzeża i zamykającego wylot ulicy. Cechą charakterystyczną jest asymetryczne usytuowanie ostrołukowo zwieńczonego, ujętego kamiennymi obrzeżami przejazdu, nad którym od strony Motławy umieszczono herby Rzeczypospolitej, Prus Królewskich i Gdańska, od strony ul. Mariackiej tylko Gdańska, z tarczą herbu trzymaną przez dwa lwy, motywem również powstałym w 1457. Obie elewacje rozczłonkowane są wysokimi, często zdwojonymi blendami, zamkniętymi od góry podwójnym lub pojedynczym ostrołukiem. Wewnętrzne blendy przesklepione są pojedynczym łękiem odcinkowym. Ściany zwieńczono profilowanym ceglanym gzymsem. Całość nakrywa dwuspadowy dach o kalenicy równoległej do rzeki. Nad przejazdami znajdują się schodkowe szczyty zwieńczone krenelażem i także podzielone, tym razem pojedynczymi ostrołukowymi blendami. Szczyty te zostały dobudowane w trakcie odbudowy bramy po zniszczeniach w 1945. Od strony Motławy znajdują się dwie ośmiokątne smukłe wieżyczki, na których niegdyś wznosiły się strzeliste iglice. Obecnie obie wieżyczki nakryte są niskimi stożkowymi daszkami.<br/><br/>
Całkowicie zniszczona w 1945, odbudowana w latach 1958–1961, według projektu (z 1952) [[MACUR KAZIMIERZ, architekt | Kazimierza Macura]] (przy konsultacjach [[CHRZANOWICZ JÓZEF, architekt, konserwator zabytków | Józefa Chrzanowicza]], z konstrukcją wedle planu Wacława Witkiewicza). Połączona została funkcjonalnie z sąsiednim [[DOM TOWARZYSTWA PRZYRODNICZEGO | Domem Przyrodników]], obecną siedzibą [[MUZEUM ARCHEOLOGICZNE W GDAŃSKU | Muzeum Archeologicznego]]. {{author: GS}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]]