Tekst źródłowy strony PŁOŃSKA MARYLA, działaczka opozycji demokratycznej

{{web}}
[[File: Maryla_Płońska.jpg |thumb| Tablica upamiętniająca Marylę Płońską, Gdańsk, ul. Wejhera 3]]
[[File: Maryla_Płońska_mural.jpg |thumb| Mural „Kobiety Wolności” z 2019, Maryla Płońska (w środku), po prawej [[PIENKOWSKA ALINA, działaczka opozycji demokratycznej, honorowa obywatelka Gdańska, patronka ulicy | Alina Pienkowska]] (góra) i [[RYBICKA-GRZYWACZEWSKA BOŻENA, działaczka opozycji demokratycznej | Bożena Rybicka-Grzywaczewska]] (dół), po lewej Joanna Wojciechowicz (góra), [[DUDA-GWIAZDA JOANNA, inżynier, działaczka opozycji demokratycznej | Joanna Duda-Gwiazda]] (środek) i [[WALENTYNOWICZ ANNA, działaczka opozycji demokratycznej, honorowy obywatel Gdańska, patronka skweru | Anna Walentynowicz]] (na pierwszym palnie)]]


'''MARYLA (MARIA) HELENA PŁOŃSKA''' (19 VIII 1957 Gdańsk – 30 XI 2011 Gdańsk), działaczka opozycji demokratycznej w Gdańsku. Córka pochodzącego z Białostocczyzny Jerzego (zm. 1976), absolwenta [[WYDZIAŁ ELEKTRONIKI, TELEKOMUNIKACJI I INFORMATYKI POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ | Wydziału Łączności Politechniki Gdańskiej]], oficera techniki operacyjnej (tzw. Wydział T) Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w Gdańsku i pochodzącej ze wsi Zańków koło Terespola (Podlasie), poślubionej przez niego w 1955 Władysławy, z rodziną od 1945 mieszkającej w Gdańsku-[[STOGI | Stogach]], sekretarki na [[POLITECHNIKA GDAŃSKA | Politechnice Gdańskiej]] (PG). Wychowywała się u dziadków ze strony ojca, Bolesława i Heleny, nauczycieli w Jurowcach koło Sanoka. W 1964 rozpoczęła naukę w Szkole Podstawowej w Sokółce. W Gdańsku ponownie od 1968, z chwilą otrzymania przez rodziców mieszkania na Żabiance, przy ul. Wejhera 3. Naukę kontynuowała w gdańskiej Szkole Podstawowej nr 77, w 1978 ukończyła [[CENTRUM KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO I USTAWICZNEGO NR 1 W GDAŃSKU | Technikum Mechaniczno-Elektryczne]]. W latach 1979–1980 studiowała na Wydziale Chemii PG, wydalona z uczelni za działalność opozycyjną.<br/><br/>
Mieszkając po sąsiedzku z [[DUDA-GWIAZDA JOANNA, inżynier, działaczka opozycji demokratycznej | Joanną Dudą-Gwiazdą]] i [[GWIAZDA ANDRZEJ, działacz polityczny, honorowy obywatel Gdańska| Andrzejem Gwiazdą]] jeszcze przed rozpoczęciem studiów włączyła się w działalność opozycyjną (wraz z matką przepisywała na maszynie dostarczone przez Gwiazdów listy i apele), brała udział w spotkaniach w mieszkaniu Tadeusza Szczudłowskiego Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCIO). Należała od początku do grupy działaczy powołanych 28 IV 1978 [[WOLNE ZWIĄZKI ZAWODOWE WYBRZEŻA | Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża]] (WZZW). W latach 1979–1980 (od piątego numeru) była członkinią redakcji i autorką pisma WZZW [[ROBOTNIK WYBRZEŻA, pismo | „Robotnik Wybrzeża”]]. Odpowiadała za redakcję techniczną tekstów, pisała artykuły na tematy społeczne (między innymi o fenolu, odkrytym w blokach na Żabiance).<br/><br/> 
W latach 1978–1979 współorganizatorka niezależnych obchodów rocznicy [[GRUDZIEŃ 1970 | Grudnia 1970]] w Gdańsku, od tego czasu pozostawała pod obserwacją [[URZĄD BEZPIECZEŃSTWA PUBLICZNEGO I SŁUŻBA BEZPIECZEŃSTWA | Służby Bezpieczeństwa]]. 18 XII 1979 przemawiała w imieniu WZZW (przed [[WAŁĘSA LECH, prezydent Polski | Lechem Wałęsą]]) podczas uroczystości pod bramą nr 2 [[STOCZNIA GDAŃSKA | Stoczni Gdańskiej]], 25 III 1980 zatrzymana na 48 godzin, w jej mieszkaniu przeprowadzono rewizję. 7 VIII 1980 była współautorką (z [[BORUSEWICZ BOGDAN, polityk, honorowy obywatel Gdańska | Bogdanem Borusewiczem]], Janem Karandziejem, Joanną i Andrzejem Gwiazdami, [[PIENKOWSKA ALINA, działaczka opozycji demokratycznej, honorowa obywatelka Gdańska, patronka ulicy | Aliną Pienkowską]] i Lechem Wałęsą) odezwy wzywającej stoczniowców do obrony zwolnionej z pracy [[WALENTYNOWICZ ANNA, działaczka opozycji demokratycznej, honorowy obywatel Gdańska, patronka skweru | Anny Walentynowicz]].<br/><br/>
Od 14 VIII 1980 uczestniczyła w [[SIERPIEŃ 1980 | strajku w Stoczni Gdańskiej]], początkowo jako sekretarz w pracach Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego (MKS). Brała udział w redagowaniu [[POSTULATY SOLIDARNOŚCI | 21 postulatów Solidarności]], następnie była organizatorką biura tłumaczeń dla dziennikarzy zagranicznych. 
16 VIII 1980, po zakończeniu przez Lecha Wałęsę strajku w stoczni, wspólnie z Joanną i Andrzejem Gwiazdami oraz [[LIS BOGDAN | Bogdanem Lisem]], zakładowym żukiem Elmoru objechała kilka najważniejszych zakładów, wzywając do kontynuowania walki. Jej wypowiedź do prasy, że „celem strajku jest obalenie systemu komunistycznego", wywołała spory rezonans społeczny i polityczny. Po zakończeniu strajku, na wniosek Lecha Wałęsy, jej biuro tłumaczeń zostało usunięte z siedziby Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego [[SOLIDARNOŚĆ | Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”]]. Zniechęcona konfliktami w kierownictwie „Solidarności”, wycofała się z działalności związkowej. <br/><br/>
Po urodzeniu syna Konrada (1981) pracowała dorywczo, między innymi udzielała korepetycji, wykonywała tłumaczenia oraz prace kreślarskie. W latach 1984–1987 pracowała jako bibliotekarka na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii [[UNIWERSYTET GDAŃSKI | Uniwersytetu Gdańskiego]], w 1988 – w Wojewódzkim Ośrodku Informatyki w Gdańsku, w latach 1988–1989 – w firmie Intakom Sp. z o.o. Z powodu choroby nowotworowej od 1989 przebywała na rencie (I grupa inwalidzka). Pochowana na [[CMENTARZE W OLIWIE | Cmentarzu Komunalnym w Oliwie]].<br/><br/>
W 2014 jej postać przywołano w filmie Marty Dzido i Piotra Śliwowskiego ''Solidarność według kobiet'', przedstawiającym historię kilku zapomnianych kobiet, których działalność przyczyniła się do zmiany realiów politycznych w Polsce. W 2018 odznaczona pośmiertnie Krzyżem Wolności i Solidarności. W tym samym roku (28 kwietnia), w rocznicę powstania WZZW, na ścianie budynku w bloku przy ul. Wejhera, w którym mieszkała, odsłonięto poświęconą jej tablicę pamiątkową. W 2019 została jedną z bohaterek muralu „Kobiety wolności”, odsłoniętym na filarze [[PRZYSTANEK KOLEJOWY GDAŃSK STRZYŻA| przystanku kolejowego Gdańsk Strzyża]]. {{author: RaKo}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]