Tekst źródłowy strony STOWARZYSZENIE ŚPIEWACZE

{{paper}}
[[File:Kniewel Theodor Friedrichl.JPG|thumb|Theodor Friedrich Kniewel, założyciel Stowarzyszenia Śpiewaczego]]
[[File:Georg_Friedrich_Brandstater.jpg|thumb|Książeczka programowa koncertu Stowarzyszenia Śpiewaczego pod dyrekcją Georga Schumanna, Friedrich-Wilhelm-Schützenhaus 4 IV 1890]]

'''STOWARZYSZENIE ŚPIEWACZE W GDAŃSKU''' (Gesangverein zu Danzig, Danziger Gesangverein), od 21 IX 1899 Gdańska Akademia Śpiewu (Danziger Singakademie). Stowarzyszenie Śpiewacze (Danziger Gesangverein), amatorski chór mieszany, powstały 18 I 1818 z inicjatywy [[KNIEWEL THEODOR FRIEDRICH, archidiakon kościoła NMP, kompozytor, dyrygent | Theodora Friedricha Kniewela]], działający z przerwami do 1945. Celem było wykonywanie oratoriów religijnych i świeckich oraz utworów chóralnych z udziałem solistów i towarzyszeniem orkiestry. Pierwszy koncert odbył się 4 III 1819 w sali balowej hotelu Russisches Haus przy Holzgasse 25 (ul. Kładki; zob. [[HOTELE | hotele. Tabela: Hotele do 1945]]), wykonano oratorium Georga F. Händla ''Mesjasz''. W kolejnych wykonywano między innymi utwory pasyjne w okresie Wielkiego Postu i adwentu. Taki repertuar przeważał do końca istnienia stowarzyszenia. <br/><br/>
Główną rolę w organizacji odgrywał kierownik muzyczny, jednocześnie dyrygent zespołu, który ustalał jego repertuar. Często zmieniający się prezesi zajmowali się sprawami administracyjnymi. Utwory prezentowano w gdańskich kościołach, a także w większych salach, na przykład hotelu „De Berlin” ([[HOTELE | hotele. Tabela: Hotele do 1945]]) przy Vorstädtischer Graben 18 (ul. Podwale Przedmiejskie) czy [[BRACTWA STRZELECKIE | Bractwa Strzeleckiego Fryderyka Wilhelma]] przy obecnej ul. 3 Maja ([[OGRÓD STRZELECKI I DOM STRZELECKI IM. FRYDERYKA WILHELMA | Ogród Strzelecki i Dom Strzelecki]]), gdzie 4 IV 1890 pod dyrekcją Georga Schumanna po raz pierwszy w Gdańsku wykonano kantatę na święto Reformacji ''Eine feste Burg ist unser Gott'' Johanna Sebastiana Bacha oraz zbiór pieśni żałobnych ''Ein deutsches Requiem'' (''Niemieckie requiem'') Johannesa Brahmsa (partie solowe śpiewali: sopranistka Katharina Brandstäter, siostra [[BRANDSTÄTER GEORG FRIEDRICH, pedagog, kompozytor | Georga Brandstätera]], i Hermann Gausche, baryton z Frankfurtu nad Menem). W 1916 koncert charytatywny na rzecz pomocy ofiarom wojny odbył się w [[SPORTHALLE (Opera Bałtycka) | sali sportowej]] przy obecnej al. Zwycięstwa 15 (zob. też [[OPERA BAŁTYCKA | Opera Bałtycka]]). Ostatnie koncerty oratoryjne dano w adwencie 1944 oraz 7 I 1945 w Gdyni.<br/><br/>
W 1917, w stulecie działalności, sekretarz organizacji [[SIEBENFREUND KURT EDUARD RICHARD, radny, poseł, senator | Kurt Eduard Siebenfreund]], opracował jej dotychczasową historię ''Hundert Jahre Danziger Singakademie 1818-1917. Denkschrift zur Feier des 100 jährigen Bestehens der Danziger Singakademie (E.V.) am 15./16. Dezember 1917'', tym cenniejszą, iż materiały źródłowe, z których korzystał, uległy zniszczeniu w marcu 1945. {{author: MrGl}} <br/><br/> 
{| class="tableGda"
|- 
|+ Członkowie Stowarzyszenia Śpiewaczego 
|- 
! Rok
! Liczba członków
|- 
| 1818
| 30
|- 
| 1840
| 53
|- 
| 1850
| 46
|- 
| 1870
| 126
|- 
| 1880
| 318
|- 
| 1890
| 290
|- 
| 1900
| 451
|- 
| 1910
| 409
|- 
| 1917
| 304
|- 
| class="authorEgTab" | {{author: MrGl}}
|}
{| class="tableGda"
|- 
|+ Kierownicy muzyczni Stowarzyszenia Śpiewaczego
|-
! Kadencja
! Imię i nazwisko
! Lata życia
|- 
| 1818–1836
| [[KNIEWEL THEODOR FRIEDRICH, archidiakon kościoła NMP, kompozytor, dyrygent | Theodor Friedrich Kniewel]]
| 1783–1859
|- 
| 1837
| Charles Robert Boyd
| 1789–1853
|- 
| 1843–1858
| [[MARKULL FRIEDRICH WILHELM, organista, kompozytor | Friedrich Wilhelm Markull]]
| 1816–1887
|- 
| 1859–1866
| Friedrich Wilhelm Rehfeldt
| około 1825 – po 1866
|- 
| 1867–1875
| Heinrich Collin
| 1838–1906
|- 
| 1875–1880
| Heinrich Laudenbach
| 1827–1907
|- 
| 1880–1881
| [[FUCHS CARL DORIUS JOHANNES, pianista, organista, kompozytor | Carl Dorius Fuchs]]
| 1838–1922
|- 
| 1881–1890
| [[JOETZE FRANZ JOHANN CARL, organista, dyrygent, kompozytor | Franz Johann Joetze]]
| 1838–1914
|- 
| 1890–1896
| Georg Schumann
| 1866–1952
|- 
| 1896–1900
| [[HEIDINGSFELD LUDWIG, dyrygent, kompozytor | Ludwig Heidingsfeld]]
| 1854–1920
|- 
| 1901–1901
| Karl Frank
| 1848–1921
|- 
| 1901–1925
| [[BINDER FRITZ CARL, pianista, dyrygent | Fritz Binder]]
| 1873–1945
|- 
| 1925–1945
| [[KOENENKAMP REINHOLD ADOLF OSCAR, śpiewak, kompozytor | Reinhold Koenenkamp]]
| 1883–1962
|- 
| class="authorEgTab" | {{author: MrGl}}
|}
{| class="tableGda"
|- 
|+ Ważniejsze koncerty Stowarzyszenia Śpiewaczego
|-
! Data
! Wykonywany utwór
|- 
| 4 III 1819
| ''Mesjasz'' Georga F. Händla
|- 
| 24 XI 1821
| ''Requiem'' Wolfganga Amadeusa Mozarta
|- 
| grudzień 1823
| ''Msza'' Josepha Haydna 
|- 
| 9 V 1840
| ''Paulus'' Felixa Mendelssohna-Bartholdiego
|- 
| 12 II 1852
| ''Sceny z „Fausta” Goethego'' księcia Antoniego Radziwiłła
|- 
| 18 IV 1862
| ''Juda Machabeusz'' Georga F. Händla
|- 
| 13 XII 1862
| ''Pory roku'' Josepha Haydna
|- 
| 24 III 1872
| ''Pasja według św. Mateusza'' Johanna Sebastiana Bacha 
|- 
| 14 IV 1878
| ''Requiem'' Giuseppe Verdiego
|- 
| 9 XI 1883
| ''Luter w Wormacji'' Ludwiga Meinardusa (400-lecie urodzin Marcina Lutra)
|- 
| 19 IV 1885
| ''Pasja według św. Mateusza'' Johanna Sebastiana Bacha (200-lecie urodzin kompozytora) 
|- 
| 4 XII 1892
| ''Juda Machabeusz'' Georga F. Händla (75-lecie istnienia stowarzyszenia)
|- 
| 24 IV 1894
| ''Schicksalslied'' Johannesa Brahmsa 
|- 
| 21 IV 1906
| ''Pasja według św. Mateusza'' Johanna Sebastiana Bacha
|- 
| 7 XII 1910
| ''Quo vadis?'' Feliksa Nowowiejskiego
|- 
| 3 II 1922
| ''Pory roku'' Josepha Haydna
|- 
| 3 IV 1942
| ''Pasja według św. Jana'' Johanna Sebastiana Bacha
|- 
| class="authorEgTab" | {{author: MrGl}}
|}
[[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]]