Tekst źródłowy strony JORDAN WILHELM, burmistrz Gdańska

{{paper}}
'''WILHELM JORDAN''' (około 1400 Gdańsk – 20 VIII 1461 Gdańsk), [[BURMISTRZOWIE MIAST GDAŃSKICH | burmistrz]] Gdańska. Najprawdopodobniej był synem gdańskiego kupca i armatora Petera Jordana (około 1365 – 1438) i Kathariny. Jego rodzeństwem lub bliskimi krewnymi byli urodzeni w Gdańsku: pisarz miejski oraz kanonik sambijski Jakob, oraz kupcy Christian i Hermann. <br/><br/>
Od 1423 roku zajmował się handlem. Od 1431 był [[ŁAWA MIEJSKA | ławnikiem]] [[GŁÓWNE MIASTO | Głównego Miasta]], od 1433 był [[RADA MIEJSKA | rajcą]]. Od 1454 burmistrz. Urząd pierwszego burmistrza pełnił w 1455 i 1459, drugiego w 1454 i 1458, trzeciego w 1461, czwartego w 1460. <br/><br/>
Od 1439 uczestniczył w zjazdach stanów pruskich, a po przystąpieniu w 1440 Głównego Miasta Gdańska do Związku Pruskiego uczestniczył w jego zjazdach. Początkowo ugodowy wobec Krzyżaków, nie dążył do zbrojnej konfrontacji, w 1452 odmówił udziału w poselstwie Związku Pruskiego do cesarza Fryderyka III ze skargą na Krzyżaków. Zmienił postawę pod wpływem radykalizujących się antykrzyżackich nastrojów i pod naciskiem [[RADA MIEJSKA | Rady Miejskiej]] Głównego Miasta wybrany został członkiem delegacji mającej wziąć udział w procesie Zakonu przeciw Związkowi Pruskiemu w Wiener – Neustadt (Austria). Otrzymał od władz miejskich postulaty oczekiwanych ustępstw finansowych i terytorialnych ze strony Krzyżaków, przed udaniem się na dwór cesarski uczestniczył również w obradach Tajnej Rady Związku Pruskiego w Toruniu, gdzie spisane zostały skargi stanów na Zakon. W drodze na dwór Fryderyka III z innymi przedstawicielami stanów pruskich został napadnięty i ograbiony, do 7 IX 1453 przebywał w niewoli morawskiego rycerza Miltitza. Wolność członkowie poselstwa odzyskali dopiero po interwencji władcy Czech Władysława Habsburga Pogrobowca oraz (od 1458 jego następcy na czeskim tronie) Jerzego z Podiebradów. Oczekując na kolejne instrukcje Tajnej Rady Związku Pruskiego zatrzymał się w Pradze, 28 X 1453 brał udział w uroczystościach koronacyjnych Władysława Pogrobowca, został wówczas pasowany został na rycerza. <br/><br/>
Po przybyciu do Wiednia uczestniczył w procesie z Zakonem, w wyniku którego 5 XII 1453 cesarz Fryderyk III wydał wyrok nakazujący rozwiązanie Związku Pruskiego. Na dworze cesarskim 10 XII 1453 otrzymał dokument szlachectwa oraz dziedzicznie herb własny, przedstawiający w czarnym polu tarczy złotego lwa wyskakującego zza czerwonego muru o trzech blankach. <br/><br/>
Tuż po jego powrocie do Gdańska, 26 I 1454 Tajna Rada Związku Pruskiego podjęła decyzję o wszczęciu powstania zbrojnego przeciwko zakonowi krzyżackiemu. W związku z tym w połowie lutego 1454 wysłany został jako jeden z posłów do Krakowa w celu odbycia rozmów dotyczących przejścia Prus pod panowanie króla polskiego Kazimierza Jagiellończyka. Brał udział w uroczystej audiencji u króla i dwutygodniowych rozmowach o przyznaniu Gdańskowi przywilejów (przekazania Głównemu Miastu obszaru całego komturstwa gdańskiego, dodatkowo Bytowa, Lęborka, Pucka i części Żuław, zniesienia [[CŁO FUNTOWE | cła funtowego]] i prawa nadbrzeżnego). Propozycje te Kazimierz Jagiellończyk i jego doradcy odrzucili jako zbyt silnie ograniczające władzę króla polskiego nad Gdańskiem. Mimo to 6 III 1454 zaakceptował dokument poddania się Prus i przejścia pod zwierzchnią władzę Korony, na czele gdańskiej delegacji złożył przysięgę wierności królowi polskiemu. 9 IV 1454 na zjeździe w Grudziądzu nakłaniał przedstawicieli Związku do przyjęcia postanowień krakowskich. Razem z przedstawicielami stanów pruskich złożył następnie w Toruniu 15 IV 1454 kolejną przysięgę wierności Kazimierzowi Jagiellończykowi. <br/><br/>
Po powrocie do Gdańska wybrany został 26 IV 1454 na urząd burmistrza Głównego Miasta. Brał udział w [[WOJNA TRZYNASTOLETNIA | wojnie trzynastoletniej]], od kwietnia do czerwca 1454 dowodził gdańskimi wojskami oblegającymi Sztum, a następnie zamek malborski, skąd odwołany został na własną prośbę. W lipcu 1454 brał udział w zjeździe stanów pruskich z królem polskim w Grudziądzu. W 1456 uczestniczył w zjazdach w Elblągu i Toruniu podczas których omawiano kwestię spłaty żołdu zaciężnym, udzielił na ten cel Radzie Miejskiej Torunia pożyczki w wysokości 1600 grzywien. W czasie [[BUNT KOGGEGO 1456 | buntu Koggego]] we wrześniu 1456 został uwięziony przez spiskowców i 2 X 1456 pozbawiony urzędu. Po opanowaniu sytuacji (23 II 1457) powrócił na urząd burmistrza. W maju 1457 brał udział w rokowaniach z zaciężnymi zakonu krzyżackiego, co doprowadziło do wykupu przez Polskę zamku malborskiego, Iławy i Tczewa. W tym samym roku polecił królowi na stanowisko [[BURGRABIOWIE | burgrabiego]] gdańskiego [[NIEDERHOF REINHOLD | Reinholda Niederhofa]], pierwszego na tym urzędzie. W listopadzie 1459 dowodził krótko obroną okręgu lęborskiego przed wojskami krzyżackimi i pomorskimi Eryka II.<br/><br/>
Był właścicielem parcel miejskich na [[LASTADIA | Lastadii]] i wsi Knybawa pod Tczewem. W 1431 ożenił się z Margarethą, córką kupca i armatora Heinricha von der Beke oraz Dorothey Letzkau, bratanicy burmistrza [[BEKE GERARD, burmistrz Głównego Miasta Gdańska | Gerarda von der Bekego]] oraz wnuczkę zamordowanego przez Krzyżaków w 1411 burmistrza [[LETZKAU CONRAD | Conrada Letzkaua]]. Około 1445-1450 poślubił nieznaną bliżej Gertrudę. Z pierwszego małżeństwa miał najprawdopodobniej synów Heinricha i Georga oraz córkę Barbarę (bądź Elisabeth), z drugiego syna Andreasa. W 1463 prawnym opiekunem jego dzieci był Hans Trost. Znał język polski. {{author:EB}}[[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/>
'''Bibliografia''':<br/>
Polska Akademia Nauk Biblioteka Gdańska, sygn. Ms 616, k. 7 i 10 (herb). <br/>
Biskup Marian, ''Jordan Wilhelm (ok.1400-1461)'', w: Polski Słownik Biograficzny, t. 11, 1964/1965.<br/>
Schwarz Arthur, ''Jordan Wilhelm'', w: Altpreussische Biographie, Bd. 1, Königsberg 1936, s. 310.<br/>
Wiebe Enrique H., ''Genealogische notizen über die Danziger patrizierfasmilien Abtshagen und Jordan'', Der Deutsche Herold, 20, 1889, s. 65.<br/>
Zdrenka Joachim, ''Jordan Wilhelm'', w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 2, Gdańsk 1994.