Tekst źródłowy strony SCHEWECKE GEORG, burmistrz Gdańska

{{paper}}
[[File: Georg_Schewecke.jpg |thumb|  Georg Schewecke na medalu z 1694]]
'''GEORG SCHEWECKE''' (3 VI 1491 Gdańsk – 25 III 1547 Gdańsk), [[BURMISTRZOWIE MIAST GDAŃSKICH | burmistrz]] Gdańska. Najstarszy potomek i najstarszy syn burmistrza [[SCHEWECKE JOHANN II | Johanna Scheweckego]] i Cathariny, córki Franza Falcke.<br/><br/> 
Od 1522 był [[ŁAWA MIEJSKA | ławnikiem]] [[GŁÓWNE MIASTO | Głównego Miasta]], od 1525 [[RADA MIEJSKA | rajcą]], w 1528 [[SĘDZIA | sędzią]], od 1531 burmistrzem. Urząd pierwszego burmistrza pełnił w 1532, 1536, 1540 i 1544, drugiego w 1531, 1535, 1539, 1543 i 1547, trzeciego w 1534, 1538, 1542 i 1546, czwartego w 1533, 1537, 1541 i 1545. W 1536, 1537, 1540, 1542, 1543, 1544 i 1545 był [[BURGRABIOWIE | burgrabią]] królewskim w Gdańsku. <br/><br/>
Urząd ławnika objął w szczytowej fazie walk społeczno–religijnych w Gdańsku, narastających już od 1517, jednak właśnie w 1522 nabierających istotnego tempa. Od lipca tego roku [[LUTERANIE | luterańskie]] w treści kazania głosił w Gdańsku świecki kaznodzieja Jacob Hegge, najpierw na obrzeżach miasta, potem w obrębie murów miejskich. W listopadzie doszło do ostrych wystąpień przeciwko Ferberom i do opuszczenia Gdańska przez burmistrza [[FERBER EBERHARD | Eberharda Ferbera]]. Utrzymał się we władzach miasta nie tylko wówczas, ale także po przewrocie dokonanym przez pospólstwo 22–23 I 1525. Wybrano go do nowej [[RADA MIEJSKA| Rady Miejskiej]] 26 stycznia, musiał zatem uchodzić za umiarkowanego zwolennika wzmocnienia roli pospólstwa w organach samorządowych Gdańska.<br/><br/> 
W lipcu i w sierpniu 1525 towarzyszył burmistrzowi [[WENTLAND JOHANN | Johannowi Wentlandowi]] na zjazd [[HANZA | Hanzy]]. Z powodu choroby, która zmogła go w Lubece, w jego miejsce na rokowania do Kopenhagi z królem Danii Chrystianem udał się sekretarz miasta Hans Nimpsch. Toczone wówczas rozmowy raz jeszcze pokazały rozbieżność interesów między reprezentującym interesy miast pruskich Gdańskiem a pozostającą w konflikcie z Danią Lubeką. Gdańszczanie zabiegali u Duńczyków o bezpieczeństwo żeglugi w cieśninach sundzkich, zwrot zagrabionych towarów i deklarowali pokojowe nastawienie wobec Kopenhagi, gdy tymczasem Lubeka – okupując Gotlandię - oczekiwała zdecydowanego wsparcia dla swoich działań przeciwko skandynawskiemu mocarstwu. Debatowano wówczas również nad kwotą odszkodowania za transumowanie przywilejów szwedzkich – nie uznawanych w miastach Hanzy po zerwaniu szwedzko-duńskiej unii personalnej; i ta sprawa również utknęła w martwym punkcie.<br/><br/> 
Po powrocie z Lubeki wraz z nowymi władzami Gdańska znalazł się pod presją króla Zygmunta I Starego, nakazującego natychmiastowy powrót do porządków społeczno–religijnych sprzed styczniowego przewrotu. W zmienionej sytuacji opowiedział się po stronie współpracującego z królem burmistrza [[BISCHOF PHILIP (II) | Philipa Bischofa]]. Po przybyciu monarchy do Gdańska (kwiecień 1526) poparł przywracanie katolicyzmu w mieście. Za wolą i wiedzą króla wybrano go również rajcą (czerwiec 1526), był jednym z niewielu patrycjuszy, którzy w burzliwym okresie rewolty byli członkami Rady Miejskiej przed 1525, w 1525–1526 i po 1526. W marcu 1528 na sejmiku generalnym Prus Królewskich w Elblągu, obok burmistrzów, aktualnego Philippa Bischofa oraz byłego [[SUCHTEN KURT | Kurta Suchtena]], był rozjemcą w sporze kupców gdańskich Bernta Monstermanna, Ortho Buthwena oraz Jacoba Panckelaw o zaaresztowany przez Szwedów statek. W sierpniu 1529 wziął udział w dwuosobowym poselstwie na dwór królewski w Krakowie, by wespół z burmistrzem Philippem Bischofem zabiegać o niewprowadzanie unii monetarnej między Prusami Królewskimi a Koroną. O ich misji 13 VIII 1529 biskup warmiński [[FERBER MORITZ | Maurycy Ferber]] informował z Lidzbarka sekretarza królewskiego Jana Chojeńskiego, prawdopodobne więc zanim udali się do Krakowa, zabiegali również o poparcie warmińskiego ordynariusza. W dwa lata później, także z Philippem Bischofem, reprezentował Gdańsk podczas krakowskiej koronacji vivente rege (jeszcze za życia poprzedniego władcy) Zygmunta II Augusta. <br/><br/>
Przewodził kilku poselstwom Gdańska na zjazdy Hanzy i sejmiki pruskie. W marcu 1535, z rajcą [[BEHME PETER | Peterem Behme]], reprezentował Gdańsk podczas obrad sejmiku generalnego w Malborku, zajmującego się między innymi przygotowaniem obrony wybrzeża Prus Królewskich na wypadek inwazji floty duńskiej. W lipcu i sierpniu tego roku obaj uczestniczyli w zjeździe Hanzy w Lüneburgu i Lubece, radząc nad wojną z Danią. Podobnie jak w 1525, również i tym razem Gdańsk nie zamierzał poprzeć Lubeki w jej sporze z Duńczykami, na co odpowiedziała ona aresztowaniem bądź nałożeniem ceł na gdańskie statki. Podjęte przez niego i Petera Behme negocjacje nie przyniosły rezultatu. Nie poskutkowały również groźby rekwizycji lubeckich towarów podczas sierpniowego [[JARMARK ŚW. DOMINIKA | Jarmarku św. Dominika]]. Gdańscy wysłannicy, w nadziei na ewentualne załagodzenie konfliktu Lubeki z Danią, udali się po powrocie z Lubeki w październiku 1535 do Elbląga (dołączył do nich rajca [[BRANDT BARTHOLOMÄUS I | Bartholomäus Brandt]]), by naradzić się nad podjęciem dalszych kroków obronnych na wypadek morskiej inwazji. <br/><br/>
W 1536 pozostawał w kontakcie z księciem Albrechtem I Hohenzollernem, z powodu kolejnych rekwizycji statków i towarów w cieśninach sundzkich, według króla Danii, Chrystiana, czynionych „dla dobra Prus”. W maju 1537, u boku burmistrza [[WERDEN JOHANN von | Johanna von Werdena]], negocjował w Toruniu kompromis żeglugowy ze Szwedami. We wrześniu 1539 kasztelan gdański Achatius Czema nalegał natomiast na niego, by Gdańsk partycypował w ukaraniu 84 uwięzionych przez Bremę piratów. Wziął też udział w zjeździe hanzeatyckim w 1540. W maju 1542, jako reprezentant Gdańska na sejmiku pruskim w Malborku, miał zabiegać o mediację króla Zygmunta I Starego oraz Marii Habsburżanki, wdowy po królu węgierskim i czeskim Ludwiku Jagiellończyku – wówczas hiszpańskiej namiestniczki Niderlandów – w sporze pomiędzy Niderlandami a Danią. Nowy konflikt, tym razem w basenie Morza Północnego, znowu bowiem godził w interesy Gdańska.<br/><br/>
Oprócz spraw wielkiej polityki, jako burmistrz i burgrabia królewski występował również w roli rozjemcy w lokalnych sporach i zatargach. W styczniu 1536 w towarzystwie opatów [[OPACTWO CYSTERSÓW W OLIWIE | oliwskiego]] Laurentiusa oraz pelplińskiego Andreasa, rozsądzał spór pomiędzy oficjałem gdańskim i proboszczem [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA I ŚW. JANA APOSTOŁA | kościoła św. Jana]] Urbanem Ulricim a Georgiem Wojnowskim o wieś [[OLSZYNKA | Olszynkę]]. Był także – z tytułu powinowactwa, poprzez żonę – opiekunem Barbary Behme z domu Mandt, wdowy po burmistrzu Peterze Behme. W 1542 doprowadził do ugody i stosownego zabezpieczenia jej majątku. <br/><br/>
Przyczynił się do powstania odpisu ukończonej w 1529 ''Preussische Chronik'' [[GRUNAU SIMON, dominikanin, kronikarz | Simona Grunau’a]]. O samej kronice nie miał jednak wysokiego mniemania. Dał temu wyraz w 1541 w korespondencji z księciem Albrechtem Hohenzollernem, uznając ją za dzieło szkodliwe i o niskiej wartości. Był kupcem i armatorem, spadkobiercą posiadłości we Wróblewie na Żuławach Gdańskich, w 1539 posiadaczem majątku Koźliny (Güttland) w powiecie tczewskim, a w 1540 przejął po rodzinie Behme posiadłość Łaguszewo koło Trąbek Wielkich. <br/><br/>
W 1518 poślubił Catharinę, córkę burmistrza [[MANDT GEORG | Georga Mandta]], która jako wdowa wyszła później za rajcę Heinricha Steffena. Bezdzietny, rodzina Schewecke przetrwała w bocznej linii do XVIII wieku i zaliczała się do grona patrycjatu. Jeden z późniejszych przedstawicieli rodu, Johann Ludwig Schewecke, kazał wybić w 1694 specjalny medal z rodowym drzewem genealogicznym, na którym umieścił podobiznę Georga (z brodą, wysokim kołnierzem, w ozdobnym wamsie) i z datą 1544. Medalion ten przechowywano do II wojny światowej w [[MUZEUM MIEJSKIE | Muzeum Miejskim]] w Gdańsku, jego kopię w muzeum na zamku w Malborku.  {{author: SK}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/>
'''Bibliografia''': <br/>
Źródła: <br/>
Acta Tomiciana, t. XI, Poznań 1901. <br/>
Danziger Inventar 1531-1591, Leipzig 1913.<br/>
Hanserecesse, Abtheilung III, Muenchen und Leipzig 1913. <br/>
Matricularum Regni Poloniae Summaria, t. IV/1, Varsoviae 1910, t. IV/3, Varsoviae 1915. <br/>
Muenzen- und Medaillen-Sammlung in der Marienburg, Bd. V, Danzig 1910. <br/>
Protokoły Sejmiku Generalnego Prus Królewskich, t. 1, Toruń 2001. <br/>
Literatura: <br/>
Dworzaczkowa Jadwiga, ''Dziejopisarstwo gdańskie do połowy XVI wieku'', Gdańsk 1962. <br/>
Foltz Max, ''Geschichte des Dazniger Stadthaushalts'', Daznig 1912. <br/>
Gehrke Paul, ''Das Ebert Ferber-Buch und Seine Bedeutung fuer die Danziger Tradition der Ordensgeschichte'', Zeitschrift des Westpreußischen Geschichtsvereins, H. 31, 1892. <br/>
Gehrke Paul, ''Der Geschichtsschreiber Bartholomeus Wartzmann'', Zeitschrift des Westpreußischen Geschichtsvereins, H. 41, 1900. <br/>
Muhl John, ''Danziger Buergergeschlechter in laendlichem Besitz'', Zeitschrift des Westpreußischen Geschichtsvereins, H. 71, 1931. <br/>
Ruehle Siegfried, ''Die Danziger Personenmedaillen'', Zeitschrift des Westpreußischen Geschichtsvereins, H. 70, 1930. <br/>
Weichbrodt Dorothea, ''Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.-18. Jahrhundert'', Klausdorf/Schwentine 1986-1992, Bd. 1. <br/>
Zdrenka Joachim, ''Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342-1792 i 1807-1814'', t. I Spisy, t. II Biogramy, Gdańsk 2008.