URZĄD LIKWIDACYJNY W GDAŃSKU
| < Poprzednie | Następne > |
OKRĘGOWY URZĄD LIKWIDACYJNY W GDAŃSKU (OUL), działał w latach 1946–1951. Powołany w oparciu o dekret z 6 III 1946 o majątkach opuszczonych (utraconych przez polskich właścicieli wskutek działań wojennych) i poniemieckich, znoszący zarazem dawniejszy Tymczasowy Zarząd Państwowy (zob. Związek Właścicieli Nieruchomości), administrujący do tego momentu całością wskazanego mienia. Do zadań OUL, który podlegał Głównemu UL w Łodzi należało zabezpieczenie, zewidencjonowanie i – po oszacowaniu – likwidacja, tj. rozprowadzenie w formie przekazania, wydzierżawienia lub sprzedaży wszelkiego mienia opuszczonego i poniemieckiego, a także sporządzanie aktów sprzedaży. Swoją siedzibę OUL miał w Sopocie, przy ul. Rokossowskiego (ul. Bohaterów Monte Cassino), na jego czele stał dyrektor Paweł Gliwa.
Urząd był instytucją wspomagającą proces odbudowy i stabilizacji Wybrzeża poprzez wprowadzenie do polskiego życia gospodarczego nieruchomości, ruchomości oraz obiektów przemysłowych, handlowych i rzemieślniczych. W styczniu 1946 stan osobowy urzędu wynosił 373 pracowników, w grudniu 1947 wzrósł do 407. Z początkiem 1946 zarządy miast i gmin uczyniono zarządcami generalnymi domów mieszkalnych, placów niezabudowanych oraz lokali handlowych, na nich spoczywał obowiązek pokrycia wydatków związanych z administracją, konserwacją i remontem w zamian za czerpanie dochodów z czynszów. W 1946 zarządom miejskim w województwie gdańskim przekazano 28 384 obiekty oraz gminom wiejskim 3379 obiektów.
12 IX 1946 OUL (na podstawie zarządzenia z 11 VII 1946) przystąpił do sprzedaży ruchomości znajdujących się na terenie Gdańska, Sopotu i Gdyni oraz powiatów: gdańskiego, kartuskiego, kościerskiego, morskiego, starogardzkiego i tczewskiego, gdzie znajdowały się biura obwodowe podległe OUL w Gdańsku. Sprzedawano sprzęty gospodarstwa domowego i elementy wyposażenia wnętrz (meble, zegary, żyrandole, pianina i fortepiany, dywany, zasłony i firany, lampy elektryczne, zastawy stołowe, porcelanę, pościel, obrazy, książki), przedmioty osobistego użytku (odzież, obuwie, bieliznę), sprzęt biurowo-przemysłowy, wyposażenie urzędów, przedsiębiorstw, warsztatów i sklepów (kasy pancerne, maszyny do pisania, materiały budowlane, urządzenia elektrotechniczne, materiały budowlane, piece piekarskie, maszyny do szycia, maszyny do obróbki drewna, beczki, młockarnie, sprzęt medyczny, urządzenia centralnego ogrzewania, piecyki gazowe, części samochodowe, wozy, platformy, dzwony, wyroby kamienne, w tym nagrobki, rozlewaczki do piwa, wagi, magle, kioski, baraki, lodówki, a także statki pasażerskie, motorówki, holowniki i inne. Przy współudziale specjalnych komisji społecznych szacowano wartość wymienionych przedmiotów na podstawie cen z 1939. Do końca 1946 łącznie dla województwa gdańskiego sporządzono 40 737 protokołów dla poszczególnych obiektów na sumę 18 537 734 zł, z czego we wskazanym terminie sprzedano 4657 mebli na kwotę 38 048 994 zł oraz 1689 pojazdów mechanicznych na sumę 36 116 177 zł.
Obiekty przemysłowe i handlowe były przeznaczane na rzecz właściwych zjednoczeń branżowych, w nielicznych tylko przypadkach przekazywano je spółdzielniom lub osobom prywatnym w dzierżawę, w 1946 było to zaledwie 66 przedsiębiorców oraz aptek. Nacjonalizacja przemysłu zapoczątkowana ustawą z 3 I 1946 o przejęciu na własność państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej powstrzymała rozwój prywatnej inicjatywy, tym samym wyhamowano proceder dzierżawy.
Wpływy do skarbu państwa z tytułu procesu likwidacji w 1946 wyniosły 97 842 120 zł. W odniesieniu do mienia opuszczonego istniała możliwość jego przywrócenia dawnemu właścicielowi. Odbywało się to na zasadzie tzw. spraw o reprywatyzację, których w 1946 rozpatrzono 4856 w drodze sądowej (z czego 2924 z wynikiem pozytywnym) oraz 176 w trybie zwykłego postępowania administracyjnego (z czego 106 z wynikiem pozytywnym). Pewną część dobytku OUL rozprowadzał nieodpłatnie głównie na rzecz urzędów i instytucji, przedsiębiorstw państwowych i samorządowych oraz ekspatriantów i osadników. Wartość przekazanego w ten sposób majątku w styczniu 1948 wyniosła 207 300 zł, w lutym 1948 305 400 zł.
