UMIERAĆ ZA GDAŃSK?
| < Poprzednie | Następne > |
„UMIERAĆ ZA GDAŃSK?” („Mourir pour Dantzig?”). Tytuł artykułu Marcela Déata, Points de vue et façons de voir. Mourir pour Dantzig? z 4 V 1939, zamieszczonego w opiniotwórczym francuskim (paryskim) piśmie „L’Œuvere” (nr 8). Jego autor, ówczesny sekretarz generalny Unii Socjalistyczno-Republikańskiej, Marcel Déat, dowodził, że Polacy w imię zachowania pokoju winni pójść wobec Niemiec na ustępstwa i oddać im Gdańsk. Na pytanie, czy należy walczyć i czy warto „umierać za Gdańsk?”, Déat odpowiadał jednoznacznie: „Nie” (choć 76% Francuzów było za wojną z powodu Gdańska, zaś jedynie 17% - przeciw). Publikacja, ilustrująca nastroje izolacjonistyczne, odbiła się głośnym echem we Francji i Europie, do dziś powraca w polskich i zagranicznych komentarzach politycznych i publicystycznych.
Marcel Déat (1894–1955), działacz socjalistyczny, następnie faszystowski, od 1940 finansowany przez Niemców przywódca organizacji kolaboranckich, został 27 VIII 1941 w Wersalu ranny w zamachu przeprowadzonym przez ruch oporu, w 1944 był ministrem pracy i narodowej solidarności w kolaborującym z Niemcami francuskim rządzie Vichy Pierre’a Lavala. Po zakończeniu wojny został we Francji zaocznie skazany na karę śmierci. Do końca życia ukrywał się pod przybranym nazwiskiem we Włoszech, w Mediolanie, następnie w opactwie koło Turynu, gdzie zmarł.
