STEIN WALTER, prezydent policji
| < Poprzednie | Następne > |
WALTER STEIN (6 XI 1896 Schwelm, Nadrenia – 11 VIII 1985 Garmisch Partenkirchen, Bawaria), prezydent policji w Gdańsku. Siódme dziecko ślusarza Karla i Augusty z domu Frech. Po ukończeniu ośmioletniej szkoły ludowej w rodzinnej miejscowości od 1912 kontynuował dwuletnią edukację w kierunku ślusarstwa, wybuch I wojny uniemożliwił mu zdanie egzaminów zawodowych i matury. Okres I wojny światowej spędził jako ochotnik najpierw w szkole wojskowej, następnie na froncie zachodnim. Wielokrotnie ranny, w wojsku do końca wojny. Odznaczony został Krzyżem Żelaznym II. Klasy (1914), Krzyżem Zasługi Wojennej (Kriegsverdienstkreuz) I. Klasy z Mieczami; Czarną Odznaką za Rany (Verwundetenabzeichen) oraz Krzyżem Honorowym dla Walczących na Froncie (Ehrenkreuz für Frontkämpfer; wszystkie 1918).
Po wojnie ukończył trzy semestry kursów w szkole mechanicznej w Elberfeld (obecnie Wuppertal). Wstąpił do Freikorps. W czasach Republiki Weimarskiej był kierowcą w branży handlowej, w czasie wielkiego kryzysu gospodarczego bezrobotny. Od maja 1929 członek NSDAP, członek tzw. starej gwardii SS, do której wstąpił na początku listopada 1930. Od 6 XII 1931 Untersturmführer (podporucznik), 3 IX 1932 Hauptsturmführer (kapitan), 3 IX 1933 SS-Sturmbannführer (major), 1 XII 1933 Obersturmbannführer (podpułkownik), 22 III 1934 SS-Standartenführer (pułkownik), cały czas będąc członkiem sztabu SS-Oberabschnitt Ost (Nadokręg SS „Wschód”). Od 1934 niezawodowy sędzia prawa pracy w Honorowym Sądzie Dyscyplinarnym (Ehrendisziplinarhof) w Lipsku. Po awansie 1 I 1936 na SS-Oberführera (brygadier), od 15 II 1936 dowódca XXIX okręgu SS (SS-Abschnitt) najpierw w Mannheim, a od 15 III 1936 do 5 XII 1939 w Konstanzy nad Jeziorem Bodeńskim.
Główny odpowiedzialny za spalenie tamtejszej synagogi 10 XI 1938. Od marca 1941 do 1 X 1941 komisaryczny szef policji w Toruniu.
Od 4 X 1941 do 10 II 1943 zarządca komisaryczny (pełniący obowiązki) prezydenta gdańskiej policji, do 1 XI 1944 jej prezydent, zastąpiony przez SS-Standartenführera Ericha Rottmanna. Podlegały mu służby policji kryminalnej (Kriminalpolizei, Kripo) i porządkowej (Schutzpolizei, Schupo) w Gdańsku i Sopocie. Urzędował w komendzie policji (Polizeipräsidium) przy Karrenwall 6 (ul. Okopowa 9). Nadzór nad jego działalnością sprawowali teoretycznie nadburmistrzowie Gdańska i Sopotu, szef policji porządkowej w Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie SS-Oberführer i generał major policji Leo von Falkowski (23 V 1888 Metz – 27 VII 1954 Holzminden) oraz ich zwierzchnik – Inspektor Policji Bezpieczeństwa (Sicherheitspolizei, Sipo) i Służby Bezpieczeństwa (Sicherheitsdienst, SD). W wykonywaniu bieżących zadań współpracował z gdańską placówką Gestapo, która wykorzystywała podległe mu służby do realizacji swoich planów operacyjnych (obławy, rewizje, legitymowanie wskazanych osób, akcje rekwizycyjne produktów spożywczych na dworcach itd.).
Równolegle od 1 lutego do 31 marca 1944 zastępca dowódcy SS i Policji w Warszawie, skąd powrócił z powodów zdrowotnych. Od sierpnia 1944 do 30 X 1944 zarządca komisaryczny policji także w Łodzi, od 1 XI 1944 do stycznia 1945 jej prezydent. Od 9 XI 1944 funkcjonariusz RSHA (Reichssicherheitshauptamt; Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy). W styczniu 1945, wraz ze specjalną jednostką policji, wydostał się z okrążonej przez Armię Czerwoną Łodzi do Gdańska, gdzie został odpowiedzialnym za ewakuację ludności cywilnej drogą morską. Okrętem Kriegsmarine ewakuował się do jednego z portów zachodniej części Niemiec i przez Fürstenfeldbruck (Bawaria) i Garmisch-Partenkirchen przedostał się do Tyrolu.
3 VI 1945 aresztowany przez służby alianckie, internowany w obozach w Dachau i Augsburgu. Po wstępnych przesłuchaniach przekazany Polsce w celu przeprowadzenia dalszych dochodzeń. Do gdańskiego aresztu śledczego został dowieziony w sierpniu 1946 razem z byłym gauleiterem Albertem Forsterem. W 1947 w Gdańsku oskarżony o przynależność do SS i przestępstwa przeciw narodowi polskiemu. Z braku dowodów i zeznań na temat jego wojennych działań, w 1949 skazany w niejawnym procesie na 7 lat więzienia. 27 XI 1953 zwolniony z polskiego więzienia osiadł z rodziną w Garmisch-Partenkirchen i pracował jako magazynier. W 1962 wniesiono w Niemczech przeciwko niemu pozew z powodu zniszczenia synagogi w Konstanzy, odrzucony przez sąd 7 V 1963 z powodu przedawnienia.
