SAUCKEN DIETRICH von, generał
| < Poprzednie | Następne > |
DIETRICH von SAUCKEN (16 V1892, Fischhausen (Primorsk, obecnie Swietłyj, obwód kaliningradzki, Rosja – 27 IX 1980 Pullach koło Monachium), General der Panzertruppe (generał broni pancernej), dowódca 2. Armii broniącej Gdańska w 1945 roku. Potomek wschodniopruskiej arystokracji.
Po ukończeniu Collegium Fridericianum w Królewcu został zawodowym żołnierzem. W 1910 Fahnenjunker (kadet) w Grenadier-Regiment König Friedrich Wilhelm I. (2. Ostpreußisches) nr 3, pułku włączonego następnie do 1. Dywizji stacjonującej w Królewcu. Od 1912 leutnant (podporucznik), podczas I wojny światowej walczył z Rosjanami w Prusach Wschodnich, między innymi pod Stallupönen (obecnie Niestierow), Gumbinnen (Gusiew) i Tannenbergiem (Grunwald). Przeniesiony na front zachodni walczył pod Verdun, następnie w Karpatach i podczas ofensywy wiosennej 1918 roku (Kaiserschlacht), od marca do grudnia 1918 uczestnik fińskiej wojny domowej w korpusie generała Rüdigera von der Goltza.
Po zakończeniu I wojny światowej członek Freikorpsu (ochotnicze nacjonalistyczne formacje paramilitarne, złożone głównie z wojennych weteranów), od 1921 służył w Reichswerze. W 1927 uczestnik tajnych szkoleń w ZSSR (w latach 1925–1933 ZSSR udostępniał Reichswehrze poligony, na których Niemcy rozwijali swoje lotnictwo i broń pancerną, czego zabraniał im traktat wersalski). W 1934 promowany na stopień majora, był wykładowcą w Kriegsschule (Szkole Wojennej) w Hanowerze. Od 1939 Oberst (pułkownik).
Podczas II wojny światowej walczył w kampanii wrześniowej w Polsce, następnie we Francji, na Bałkanach i w Rosji. Był dowódcą 4. Brygady Zmotoryzowanej 4. Dywizji Pancernej. Od 1942 Generalmajor (generał brygady) i dowódca 4. Dywizji Pancernej, uczestnik walk pod Moskwą. Ranny, podczas rocznej rekonwalescencji komendant Schule für Schnelle Truppen (Szkoła Oddziałów Zmotoryzowanych). Od 1943 Generalleutnant (generał dywizji), wrócił na front wschodni, gdzie w bitwie pod Kurskiem dowodził 4. Dywizją. Od 1944 General der Panzertruppe, dowódca III. Korpusu Pancernego. Podczas walk defensywnych w Rosji prowadził improwizowaną Kampfgruppe (grupa bojowa) von Saucken, z której powstał XXXIX Panzerkorps (Korpus Pancerny). Jesienią 1944 objął dowództwo nad Panzerkorps Großdeutschland, którego siłami utrzymywał linię obrony na Wiśle i Odrze.
Wiosną 1945 objął dowództwo 2. Armii odciętej od marca w Prusach i zaopatrywanej odtąd tylko drogą morską. Był odpowiedzialny przede wszystkim za utrzymanie portów w Zatoce Gdańskiej i na Helu, by zapewnić w ten sposób tranzyt zaopatrzenia dla wojsk walczących w Kurlandii (Heeresgruppe Kurland) oraz dla morskiej ewakuacji cywilów z Prus Wschodnich. Przyjmując dowództwo obrony, otwarcie odmówił podporządkowania się gauleiterowi Albertowi Forsterowi, co wyjątkowo zaakceptował Adolf Hitler.
Ruchomy punkt dowodzenia mieścił się w jednym z dworów przy Pelonkerweg (obecnie ul. Polanki), a po rozpoczęciu walk w mieście między innymi w Pestalozzischule ( II Liceum Ogólnokształcące) we Wrzeszczu i na terenie Stoczni Schichaua. Wobec utraty miasta rozkazał utrzymanie linii Motławy, by w nocy z 27 na 28 marca zakończyć ewakuację cywilów, po czym wycofał oddziały wojskowe na Heubude ( Stogi) i dalej do ujścia Wisły, gdzie pomiędzy Neufähr (Górkami) a Bohnsackiem ( Sobieszewem) zorganizowano nową linię obrony.
Po zakończeniu walk o Gdańsk 30 III 1945 wycofał się z resztą oddziałów do Helu, dowodząc wszystkimi niemieckimi jednostkami broniącymi się na Półwyspie Helskim i w Delcie Wisły, w tym oddziałami 4. Armii, które po 10 IV 1945 dołączyły do jego sił, przebijając się ze zdobytego przez Armię Czerwoną Królewca. Do 7 V 1945 kontynuował ewakuację cywilnych uciekinierów z Helu i ujścia Wisły do niemieckich portów w strefie zajętej przez zachodnich aliantów. Nadzorował także morską ewakuację gdyńskich uchodźców z rejonu Oxhöft (Oksywia). Po jej zakończeniu 4 IV 1945, wbrew instrukcjom z Berlina, rozkazał przewieźć na półwysep także żołnierzy 7. Dywizji Pancernej, wciąż broniących Oksywia.
Odmówił własnej ewakuacji. Odznaczony 8 V 1945 Brylantami do Krzyża Rycerskiego. Po kapitulacji odebrał 10 V 1945 na Mierzei Helskiej ostatnią defiladę swoich oddziałów idących do sowieckiej niewoli. Przez następnych 10 lat był więźniem Łubianki (siedziba NKWD w Moskwie) i syberyjskich obozów, torturowany po odmowie podpisania fałszywych zeznań.
Zwolniony 9 X 1955 z obozu w Wołkowie wraz z ostatnią grupą jeńców w wyniku negocjacji kanclerza Konrada Adenauera, do Niemiec powrócił jako inwalida. Autor opracowania Geschichte der 4. Panzer-Division – Teil II (1968). Siedmiokrotnie ranny, odznaczony między innymi Złotą Odznaką za Rany (1918, 1939), Krzyżem Rycerskim Orderu Królewskiego Domu Hohenzollernów (1918), austriackim Krzyżem Zasługi Wojskowej III klasy z dekoracją wojenną (1918), Krzyżem Zasługi Wojennej z Mieczami I i II klasy, Krzyżem Żelaznym I i II klasy (1916, 1917), Krzyżem Niemieckim w Złocie, Klamrą do Krzyża Żelaznego I i II klasy (1939). Jeden z 27 żołnierzy Wehrmachtu odznaczonych Krzyżem Rycerskim Żelaznego Krzyża (6 I 1942) z Liśćmi Dębu (22 VIII 1943), Mieczami (31 I 1944) i Brylantami (8 V 1945).
