SADOWSKI ALFONS, obrońca Westerplatte w 1939, honorowy obywatel Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
ALFONS SADOWSKI (6 XII 1913 Grudziądz – 15 I 1980 Gdynia), obrońca Wojskowej Składnicy Tranzytowej (WST) na Westerplatte w stopniu mata nadterminowego, honorowy obywatel miasta Gdańska. Syn Władysława i Pelagii z domu Gabriel. Ukończył siedmioklasową szkołę powszechną, uzyskał uprawnienia ślusarza. Powołany w lutym 1936 do czynnej służby wojskowej w 16. Pułku Artylerii Lekkiej w Grudziądzu. W trakcie służby ukończył z wyróżnieniem szkołę podoficerską zbrojmistrzów w Warszawie. Przeszedł dodatkowe szkolenie w Składnicy Uzbrojenia Nr 8 w Toruniu, awansował do stopnia kaprala. Po zakończeniu czynnej służby pozostał w wojsku w służbie nadterminowej. Otrzymał przydział do Marynarki Wojennej, gdzie od października 1937 pełnił służbę w Zakładach Uzbrojenia w Gdyni w stopniu mata nadterminowego. W kwietniu 1939 przeniesiony do 1. Morskiego Dywizjonu Artylerii Przeciwlotniczej w Gdyni na stanowisko kierownika warsztatu rusznikarskiego. Był autorem patentu racjonalizatorskiego – muszki kołowej do ciężkiego karabinu maszynowego.
Jako majster–rusznikarz przeniesiony do pełnienia służby w WST, gdzie stawił się 30 VIII 1939. Podlegał pod zbrojmistrza składnicy, starszego ogniomistrza Leonarda Piotrowskiego. Zajmował się utrzymaniem uzbrojenia w stałej gotowości. Podczas obrony zajmował się wydawaniem broni i amunicji z magazynu oraz naprawą broni.
W niewoli od 7 IX 1939 (numer jeńca 1858) przebywał w Stalagu IA Stablack (Stabławki, gmina Górowo Iławeckie, powiat bartoszycki, województwo warmińsko–mazurskie). 26 IV 1940 przeniesiony do Stalagu XXI w Schildbergu (Ostrzeszów). 18 V 1940 zwolniony z niewoli. Po zakończeniu wojny powrócił do Gdyni, gdzie pełnił służbę w Marynarce Wojennej. Na emeryturę przeszedł w stopniu starszego bosmana. Pochowany na Cmentarzu Witomińskim w Gdyni.
Odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi (1947), Srebrnym Krzyżem Zasługi (1959), Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1974), Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (1990 pośmiertnie), ponadto Krzyżem Walecznych (1947), Krzyżem Odznaką Grunwaldzką (1960), Medalem za Odrę, Nysę i Bałtyk (1947), Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945 (1947), Srebrnym Medalem „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” (1957). Razem ze wszystkimi Westerplatczykami od 21 V 1998 honorowy obywatel miasta Gdańska.
Bibliografia:
Archiwum Państwowe w Gdańsku, Akta KGRP, sygn. 259/1068, k. 113, Rozkaz Komendanta Wojskowej Składnicy Tranzytowej Westerplatte Nr 27 z dnia 31 VII 1939.
Dróżdż Krzysztof Henryk, Walczyli na Westerplatte. Badania nad stanem liczbo-wym załogi Wojskowej Składnicy Tranzytowej we wrześniu 1939 roku, Oświęcim 2017.
Górnikiewicz-Kurowska Stanisława, Westerplatczycy. Losy Obrońców Wojskowej Składnicy Tranzytowej, Gdańsk 2012 (wyd. 2: poszerzone i poprawione ).
Rut Sławomir, Wojciech Samól, Jarosław Tuliszka, Westerplatczycy – lista 1939. Skład załogi Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte w Wolnym Mieście Gdańsku 1 września 1939 r., Gdańsk 2023, s. 42, 93.
Westerplatte, zebrał, opracował i wstępem opatrzył Zbigniew Flisowski, Warszawa 1978.
