PLUCIŃSKI LEON BOLESŁAW, komisarz RP w Gdańsku
| < Poprzednie | Następne > |
LEON BOLESŁAW PLUCIŃSKI (9 II 1875 Karczewo koło Kościana – 2 VI 1935 Swadzim), Komisarz Generalny Rzeczypospolitej Polskiej (RP) w II Wolnym Mieście Gdańsku (WMG). Syn Kazimierza (1845 – 10 IX 1901 Lusówko koło Poznania) i Bronisławy z domu Trąmpczyńskiej (10 III 1848 Środa Wielkopolska – pochowana 11 III 1921 Lusowo). Brat między innymi Marii zamężnej Gościmskiej (1877 – 1945 Laski), Zygmunta (12 II 1882 Strzępiń – 15 XII 1933 Lusówko), działacza społeczno-politycznego, Barbary zamężnej Rembowskiej (ur. 1889).
Ukończył Gimnazjum im. Św. Marii Magdaleny w Poznaniu, studiował rolnictwo w Halle i Berlinie. Właściciel dużych majątków ziemskich w powiecie poznańskim i średzkim, ufundował szkołę w Swadzimie, wybudował konną kolejkę wąskotorową łączącą różne części jego posiadłości, wybudował rodzinny pałac. W latach 1907–1908 prezes Kółka Rolniczego w Lusowie, wykorzystując jego zebrania nie tylko do dzielenia się swoją wiedzą o nowoczesnych metodach uprawy roślin, hodowli zwierząt i mechanizacji rolnictwa, ale i organizowania wycieczek do nowocześnie prowadzonych gospodarstw, stacji doświadczalnych czy na wystawy rolnicze. Kierował też wydziałem gospodarstw rolnych, wystaw i wycieczek w Centrali Kółek Rolniczych w Poznaniu.
W 1910 opublikował w Poznaniu (w dodatku do "Ziemianina") pracę Towarzystwo Rolnicze Poznańsko-Szamotulskie 1860-1910. Rozwój rolnictwa w obrębie Towarzystwa w ostatnich pięćdziesięciu latach, pisał też artykuły do „Przewodnika Gospodarskiego”, „Plonu” i innych czasopism. Należał do Związku Ludowo-Narodowego, Związku Spółek Zarobkowych i Gospodarczych oraz tajnej organizacji Obrona Narodowa.
W listopadzie 1918 został prezesem Rady Ludowej Poznań-Zachód, następnie był naczelnikiem Wydziału Rolnictwa Naczelnej Rady Ludowej, zastępcą komisarza do spraw politycznych i wojskowych Wojciecha Korfantego, w latach 1919–1920 wiceministrem (podsekretarzem stanu) w Ministerstwie do spraw byłej Dzielnicy Pruskiej. W 1920 burmistrz komisaryczny Lidzbarka Welskiego.
20 VI 1921 otrzymał nominację na stanowisko Komisarza Generalnego RP w II WMG, stanowisko objął 5 lipca. Kierował rokowaniami polsko-gdańskimi 24 X 1921, zakończonymi podpisaniem umowy warszawskiej, kończącej okres zbyt ugodowej polityki pierwszego Komisarza RP, Macieja Biesiadeckiego. Dążył do umacniania wpływów polskich i pogłębiania gospodarczej współpracy polsko-gdańskiej i unifikacji gospodarki II WMG z Polską. Krytykował postawę Ligi Narodów w kwestii gdańskiej (wystąpienie w Genewie 4 VII 1923), unikającej będącego w jej gestii obowiązku rozstrzygania polsko-gdańskich konfliktów, mimo to część spraw spornych (np. o prawo witania obcych okrętów zawijających do portu przez Komisarza RP bez wiedzy i zgody władz II WMG) udało się przy jej współpracy załatwić porozumieniem polsko-gdańskim z 1 IX 1923.
Na czele Komisariatu Generalnego stał oficjalnie do stycznia 1924, faktycznie już w październiku 1923 przestał piastować to stanowisko. W marcu 1922 prezydent RP Gabriel Narutowicz proponował powierzenie mu stanowiska premiera. W latach 1922-1927 był posłem na Sejm RP, pracował w komisji morskiej, skarbowej, spraw zagranicznych i rolnej, od 1925 wicemarszałek Sejmu. Od czerwca 1927 prezes Wielkopolskiego Towarzystwa Kółek Rolniczych.
Odznaczony między innymi Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1921) oraz Orderem Korony Rumunii. W 1899 w Lusowie poślubił Marię Paulinę z domu Kąsinowską (15 I 1879 – 10 XI 1946), z którą miał synów: Kazimierza Władysława (12 II 1901 Swadzim – 1940 Starobielsk), Józefa (1903–1971), Felicjana (20 III 1903 Swadzim – 9 V 1946), Zbigniewa (29 X 1904 – 2 X 1976 Buenos Aires), Stefana (1908–1934) oraz córkę Aleksandrę (8 XII 1914 Berlin – 5 VII 1986 Kościan). Zmarł w rodzinnej posiadłości w Swadzimiu, pochowany w nekropolii rodowej na Cmentarzu w Lusowie.
Bibliografia:
Landau Zbigniew, Pluciński Leon Bolesław, w: Polski Słownik Biograficzny, 26, 1981, s. 749-751.
Mikos Stanisław, Leon Pluciński, w: Działacze polscy i przedstawiciele RP w Wolnym Mieście Gdańsku, Gdańsk 1974, s. 188-197.
Mikos Stanisław, Pluciński Leon, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 3, Gdańsk 1997, s. 443-444.
