PERCZYŃSKA-ŻARNECKA ZOFIA, aktorka
| < Poprzednie | Następne > |
ZOFIA PERCZYŃSKA-ŻARNECKA (1 I 1928 Piotrków Trybunalski – 6 X 2017 Konstancin-Jeziorna), aktorka teatralna i filmowa. W 1943 uczęszczała do konspiracyjnego Studia Teatralnego Iwo Galla w Warszawie, m.in. z Barbarą Krafftówną i Renatą Kossobudzką. W powstaniu warszawskim sanitariuszka Armii Krajowej na Mokotowie (pseudonim "Blanka").
Po powstaniu ponownie w Studiu Galla, z którym i jego zespołem przeniosła się w 1946 do Gdyni, gdzie w latach 1946–1949 pracowała w Teatrze Wybrzeże. Zagrała w nim 15 ról. Debiutowała w spektaklu inaugurującym działalność teatru jako tytułowa Orchidea w Homerze i Orchidei Tadeusza Gajcego w reżyserii Iwo Galla (premiera 20 XI 1946). Był to sukces aktorki, podobnie jak rola Ewy Łasztówny w Domu kobiet Zofii Nałkowskiej w reżyserii Haliny Gallowej (12 V 1948). Grała w sztukach reżyserowanych przez Galla: Wandę w Małym domku Tadeusza Rittnera (14 XII 1948), Pazia i Pasterkę w Jak wam się podoba Williama Shakespeare’a (13 V 1947), Goplanę w Balladynie Juliusza Słowackiego (27 X 1947), Jadzię w Temperamentach Antoniego Cwojdzińskiego (13 XII 1947), Zosię w Weselu Stanisława Wyspiańskiego (12 VI 1948) i Helenę w Panu Jowialskim Aleksandra Fredry (30 XI 1948). W spektaklach reżyserowanych przez Halinę Gallową grała: Reginę w Ocaleniu Jakuba Jerzego Zawieyskiego (19 II 1948), Elżbietę w Znaku Kazimierza Barnasia (16 VII 1948), Marylę z Wereszczaków w wieczorze poetyckim Ja kocham cały naród (28 V 1949). Ponadto wystąpiła w wyreżyserowanych przez nią Mickiewiczowskich balladach według Adama Mickiewicza (6 X 1946). Ostatnią rolą w Teatrze Wybrzeże była Matylda w montażu literackim Przeplataj słowem serca ludzi również w reżyserii Haliny Gallowej (29 VI 1949).
W 1949 wyjechała wraz z Iwo Gallem i częścią aktorów z Trójmiasta do Łodzi, gdzie występowała w Teatrze im. Stefana Jaracza. Pod koniec 1957 przeniosła się do Warszawy, na sceny Teatru Młodej Warszawy (od 1 I 1958 jako Klasycznego; 1957–1965, między innymi Wandzia Gąsowska w Szatanie z VII klasy Kornela Makuszyńskiego w reżyserii Ireny Grywińskiej 21 V 1960), Teatru Ziemi Mazowieckiej (1966–1977, m.in. Anetka w Wizycie starszej pani Friedricha Dürrenmatta w reżyserii Andrzeja Ziębińskiego 29 V 1977) i Teatru Popularnego (1978–1979, między innymi Pani Sörby w Dzikiej kaczce Henryka Ibsena w reżyserii Teresy Żukowskiej 8 XII 1979). Brała udział w wielu filmach, serialach fabularnych i spektaklach Teatru Telewizji, m.in. w Teatrze Sensacji „Kobra” Gdyby Zagłoba był detektywem w reżyserii Józefa Słotwińskiego (9 VII 1959). W filmie fabularnym debiutowała rolą Magdy w Jasnych łanach Eugeniusza Cękalskiego (1947), gdzie grała z Kazimierzem Dejmkiem, w serialu – w roli gościa w 3.odcinku Jagody w mieście (1971), w filmie telewizyjnym – w Tajnym detektywie z cyklu Parada oszustów (1977).
W ostatniej roli w 2016 zagrała w Ostatniej rodzinie Jana P. Matuszyńskiego. Wystąpiła także w ponad 20 spektaklach Teatru Polskiego Radia, m.in. jako Boriška w Walce kogutów Laszlo Beltaky’ego w reżyserii Wiesława Opałka (13 V 1962). Eksperymentowała też z dubbingiem w filmach dokumentalnych (Warsaw uprising w reżyserii Jana Komasy i Władysława Pasikowskiego, 2014).
Na emeryturze zamieszkała w Domu Aktora w Skolimowie, gdzie została jego kronikarką: pisała teksty o życiu pensjonariuszy i żegnała kolegów w Biuletynie Teatralnym ZASP-u. Odznaczona m.in. Krzyżem Niepodległości z Mieczami, Krzyżem Walecznych (oba za udział w powstaniu warszawskim), Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1955), Odznaką Honorową „Za Zasługi dla Warszawy” (1955), Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1979). Otrzymała Nagrodę Artystyczną Wybrzeża Gdańskiego za 1948 rok.
Żona Andrzeja Żarneckiego (1 VI 1935 Łódź – 30 I 2014 Nałęczów, pochowany na Cmentarzu Wawrzyszewskim w Warszawie), absolwenta Wydziału Aktorskiego warszawskiej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej (PWST, 1956) oraz Wydziału Reżyserskiego tejże (1976), aktora teatralnego i filmowego, reżysera, miedzy innymi Teatrów: STS, Nowej Warszawy, PWST, Młodej Warszawy, „Ateneum”, Klasycznego, Narodowego, Dramatycznego, Polskiego, Teatru na Targówku, Studio, Syrena w Warszawie, Nowego, Muzycznego (potem Wielkiego) w Łodzi, im. Stefana Jaracza w Elblągu-Olsztynie, im. Juliusza Osterwy i Kameralnego w Lublinie, im. Stefana Żeromskiego w Kielcach, Polskim w Bydgoszczy oraz Makedonski Naroden Teatar (Македонскиот народен театар) w Skopje, także Teatru Telewizji i Polskiego Radia, od 1985 pedagoga Wydziału Wokalno-Aktorskiego Akademii Muzycznej w Łodzi, wykładowcy Uniwersytetu w Bilken (Turcja, 1988-1992), od 1999 profesora sztuk teatralnych. Pochowana na Starych Powązkach w Warszawie.
