PEŁKA JÓZEF, obrońca Westerplatte w 1939, honorowy obywatel Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
JÓZEF PEŁKA, (28 I 1899 Pabianice – 16 VII 1951 Otwock), obrońca Wojskowej Składnicy Tranzytowej (WST) na Westerplatte w 1939 w stopniu chorążego, szef kompanii wartowniczej, honorowy obywatel miasta Gdańska. Syn Marcelego i Marianny z domu Tomaszewska.
Służył jako podoficer zawodowy w 2. pułku piechoty Legionów w Sandomierzu. W marcu 1939, w stopniu starszego sierżanta, oddelegowany do wymiennej załogi ochronnej (zmiana wiosenna) w WST na Westerplatte. Dotarł tam wraz z pierwszą grupą wymiany załogi (17 żołnierzy) 17 marca. Podczas służby w WST pełnił obowiązki szefa oddziału wartowniczego. Rozkazem Ministra Spraw Wojskowych 1 VII 1939 awansowany do stopnia chorążego. W czasie obrony Westerplatte we wrześniu 1939 przebywał w koszarach. Po kapitulacji ustawiał kolumnę żołnierzy do wymarszu sprzed koszar w kierunku pozycji niemieckich. Od 7 września w niewoli. Zaliczony do stanu oficerskiego, początkowo osadzony w Oflagu XVIII B Wolfsberg (nr jeńca 400). Prawdopodobnie w 1940 przeniesiony do Oflagu II C Woldenberg (obecnie Dobiegniew), 26 XI 1944 przeniesiony do Stalagu IV B Mühlberg (Saksonia). Z powodu choroby trafił do pobliskiego szpitala jenieckiego w Zeithain pod Dreznem.
Po zakończeniu wojny przyjechał do Łodzi. Tam odnalazł swoją rodzinę. Brak bliższych danych o jego powojennych losach. Uzyskał rentę inwalidy wojennego. Zmarł podczas leczenia w Sanatorium Przeciwgruźliczym w Otwocku. Pośmiertnie w 1990 odznaczony Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari, wspólnie ze wszystkimi Westerplatczykami od 21 V 1998 honorowy obywatel miasta Gdańska. Żonaty był z Zofią, ojciec Bożeny (ur. 1939 ) i Joanny (ur. 1947).
Bibliografia:
Archiwum Państwowe w Gdańsku, Akta KGRP, sygn.. 259/1068, k. 91, Rozkaz Komendanta Wojskowej Składnicy Tranzytowej Westerplatte Nr 11 z dnia 17 marca 1939 r.
Archiwum Państwowe w Gdańsku, Akta KGRP, sygn. 259/1068, k. 111, Rozkaz Komendanta Wojskowej Składnicy Tranzytowej Westerplatte Nr 25 z dnia 10 lipca 1939 r.
Fotokopie dokumentów Archiwum Stanisławy Górnikiewicz-Kurowskiej zdeponowane w Archiwum Państwowym w Gdańsku.
Dróżdż Krzysztof Henryk, Walczyli na Westerplatte. Badania nad stanem liczbowym załogi Wojskowej Składnicy Tranzytowej we wrześniu 1939 roku, Oświęcim 2017.
Górnikiewicz-Kurowska Stanisława, Westerplatczycy. Losy Obrońców Wojskowej Składnicy Tranzytowej, Gdańsk 2012 (wyd. 2 uzupełnione i poprawione).
Rut Sławomir, Wojciech Samól, Jarosław Tuliszka, Westerplatczycy – lista 1939. Skład załogi Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte w Wolnym Mieście Gdańsku 1 września 1939 r., Gdańsk 2023, s. 37, 89.
Westerplatte, zebrał, opracował i wstępem opatrzył Zbigniew Flisowski, Warszawa 1978.
