OGRYCZAK APOLONIA, działaczka gdańskiej Polonii, patronka gdańskiej ulicy
| < Poprzednie | Następne > |
APOLONIA OGRYCZAK (8 V 1875 Mogilno – 18 VI 1949 Gdańsk), sklepikarka, działaczka społeczna. Córka Jakuba Tomaszewskiego, murarza, i Walerii z domu Golińskiej, siostra Franciszki, żony Wincentego Tylewskiego, matki min. Tadeusza Tylewskiego. Wcześnie osierocona, od szesnastego roku życia uczyła się kucharstwa w Berlinie.
Od 1903 z siostrą w Gdańsku, 11 X 1904 żona Romana Ogryczaka. W latach 1904–1911 prowadziła sklep kolonialny przy Vorstädtischer Graben 28 (ul. Podwale Przedmiejskie), od 1914 w kamienicy czynszowej przy Poggenpfuhl 5 (obecnie ul. Żabi Kruk 2 D), nabytej przez jej męża w 1912. Przed I wojną światową członkini Towarzystwa Śpiewaczego „Lutnia”, 3 V 1908 współzałożycielka Towarzystwa Kobiet w Gdańsku i jego oddziałów we Wrzeszczu, Oruni, Nowym Porcie i Oliwie (w 1933 uhonorowana za to specjalnym dyplomem). 6 IV 1919 współorganizatorka i następnie (1926) prezeska Towarzystwa Sług Polskich św. Zyty, zrzeszającego polskie dziewczęta pracujące w Gdańsku jako służące, współpracującego między innymi ze Zjednoczeniem Zawodowym Polskim.
W okresie II Wolnego Miasta Gdańska działała także w Polskiej Misji Dworcowej i Polskim Czerwonym Krzyżu. W 1923 w jej mieszkaniu przy Poggenpfuhl chwilowo znalazły schronienie pierwsze z przybyłych do Gdańska dominikanek. Dwukrotnie została odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi (1931, 1937). Mimo zbliżającej się wojny w 1939 wraz z mężem odrzuciła propozycję wyjazdu z Gdańska. Aresztowana 10 IV 1940, do 3 V 1945 była więziona w obozie koncentracyjnym w Ravensbrück, po wyzwoleniu w 1945 pozostawała pod opieką Szwedzkiego Czerwonego Krzyża, przebywała w Szwecji, od 11 XII 1945 ponownie w Gdańsku, mieszkała u Kazimierza Banasia-Purwina. Pochowana na cmentarzu na Zaspie. Imię Ogryczaków nosi jedna z ulic w Gdańsku ( Siódmy Dwór).
Bibliografia:
Archiwum Państwowe Gdańsk, Urząd Stanu Cywilnego Gdańsk, akt ślubu sygn. 1609/768 nr 886.
„Gazeta Gdańska”, 1933 nr 99, s. 5, nr 105 s. 6.
Mikos Stanisław, Apolonia Ogryczakowa, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 3, Gdańsk 1997, s. 352.
