MUSKAT TADEUSZ, aktor, reżyser, dyrektor teatrów
| < Poprzednie | Następne > |
TADEUSZ WŁADYSŁAW MUSKAT (14 V 1913 Kijów – 12 V 1991 Sopot) aktor, reżyser, dyrektor teatrów. W 1934 zdał maturę w Gimnazjum Neohumanistycznym w Warszawie. Jednocześnie brał udział w zajęciach w teatrze Reduta, brał udział w objazdowych przedstawieniach tego teatru. Odbył służbę wojskową (od września 1934 do września 1935) w Szkole Podchorążych przy 30 Dywizji Piechoty w Brześciu nad Bugiem. W 1938 rozpoczął studia w Wyższej Szkole Nauk Politycznych w Warszawie. W sierpniu 1939 zmobilizowany, w stopniu podporucznika uczestnik wojny obronnej 1939, dowódca 3 plutonu 8 kompanii III batalionu 82 Syberyjskiego Pułku Strzelców im. Tadeusza Kościuszki 30 Poleskiej Dywizji Piechoty w Grupie Operacyjnej „Piotrków” Armii Łódź, walczącej w obronie Brześcia. Za kampanię wrześniową odznaczony Krzyżem Walecznych.
Od 6 XI 1939 więzień Oflagu IIB Arnswalde (Choszczno), we wrześniu 1940 przeniesiony do Oflagu IIC Woldenberg (Dobiegniew). Współtwórca otwartego tam 24 XII 1940 teatru obozowego (Teatr Kukiełek), reżyser wystawianych sztuk, m.in. Na pokładzie Bogdana Mańkowskiego i Antoniego Paprockiego (25 III 1941), Hotel Ludzi Dobrej Woli Edwarda Fiszera według Pamiętnika wiejskiego proboszcza Georgesa Bernanosa (23 IV 1942), Damy i huzary Aleksandra Fredry (3 X 1943). Zagrał także Wacława w granej 34 razy Zemście reżyserowanej przez również przebywającego w obozie Kazimierza Rudzkiego (premiera 11 X 1942). Twórca systemu ćwiczeń do walki wręcz bez broni, udających ćwiczenia tancerzy obozowego teatru.
Po wyjściu z obozu skierowany do pracy w Filmie Polskim, zamieszkał w Łodzi. Pracował początkowo w Domu Żołnierza, w którym od kwietnia do lipca 1945 prowadził Teatr Kameralny, m.in. 29 VI 1945 reżyserował spektakl Droga do ciebie Zdzisława Gozdawy i Wacława Stępnia w tamtejszym Teatrze Kameralnym Domu Żołnierza (w spektaklu debiutowała Alina Janowska). Od jesieni 1945 do czerwca 1946 pracował w Teatrze Lalki i Aktora „Sarabanda”, następnie do 1949 reżyser Teatru Polskiego w Bydgoszczy, w którym wystawił m.in. Moją siostrę Georges Berra i Louis Verneuile’a (17 VIII 1946), Dom kobiet Zofii Nałkowskiej (20 XII 1948), opracował inscenizację i napisał teksty piosenek do Szczęśliwych dni Claude–André Pugeta w reżyserii Bolesława Kassowskiego (17 IX 1946), wraz z Aleksandrem Gąssowskim do widowiska muzycznego Melpomena na wesoło (31 XII 1948), gościnnie reżyserował otwierający filię Teatru Polskiego – Teatr Ziemi Lubuskiej w Gorzowie Wielkopolskim Koniec i początek Mariusza Maszyńskiego (19 IX 1948).
Od grudnia 1949 do czerwca 1951 dyrektor artystyczny Teatrów Dramatycznych w Poznaniu, reżyserując między innymi Niemców Leona Kruczkowskiego (10 III 1950), Czerwony krawat Siergieja Michałkowa (3 III 1951) czy wespół z Wilamem Horzycą i Zdzisławem Karczewskim Brygadę szlifierza Karhana Vaška Káňi (1 V 1950). Należąc do grupy skonfliktowanej z dyrektorem Wilamem Horzycą przyczynił się do zwolnienia go przez władze ze stanowiska, jednak i dla niego nie widziano już miejsca w Poznaniu, rozważając przeniesienie na stanowisko kierownika „jakieś mniejszej, zapuszczonej sceny (np. Rzeszów lub Opole)”. Ostatecznie z partyjnym zadaniem „politycznego i artystycznego podniesienia poziomu teatru”, od 1 X 1951 do 30 VII 1953 był dyrektorem artystycznym gdańskiego Teatru Wybrzeże.
Za jego dyrekcji wystawiono m.in.: Za tych co na morzu Borisa Ławreniewa (reżyseria Stanisław Kwasowski, scenografia Marian Kołodziej, premiera 13 X 1951), Mąż i żona Aleksandra Fredry (reżyseria Stefan Drewicz, scenografia Marian Kołodziej, premiera 21 XII 1951), Eugenię Grandet Balzaka (reżyseria Zdzisław Karczewski, scenografia Feliks Krassowski, premiera 22 XII 1951), Cyrulik sewilski, czyli daremna przezorność Pierre’a de Beaumarchais (reżyseria Hugon Moryciński, scenografia Marian Kołodziej, premiera 9 X 1952), Teatr cudów i Czujną straż Cervantesa (reżyseria Malwina Szczepkowska, scenografia Roman Bubiec, premiera 20 II 1953), Drogę do Czarnolasu Aleksandra Maliszewskiego (reżyseria Irena Górska, scenografia Roman Bubiec, premiera 9 VIII 1953). Sam wyreżyserował 30 srebrników Howarda Fasta (scenografia Feliks Krassowski, premiera 9 IV 1952), oraz wspólnie z autorką Proces Krystyny Berwińskiej (scenografia Roman Bubiec, premiera 11 X 1952). Przykładał dużą wagę do oprawy plastycznej przedstawień. Odszedł z pracy po konfliktach z zespołem aktorskim i pozostałymi reżyserami, w prace których mocno ingerował, dążąc także do nadania teatrowi oblicza politycznego. Podczas jego dyrekcji kierownikiem literackim była żona, Stanisława Fleszarowa.
W latach 1953–1954 reżyser Teatru im. Stefana Żeromskiego w Kielcach-Radomiu, wystawił m.in. Domek z kart Marii Koszyc i Emila Zegadłowicza (4 VII 1954).
Dyrektor istniejącego od 1 X 1957 do 30 IX 1959 objazdowego Teatru Powszechnego Województwa Gdańskiego w Sopocie, powołanego do życia uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej dla „upowszechniania kultury teatralnej wśród ludności miast i miasteczek". Teatr ten wystawił niewiele spektakli: Mąż i żona Aleksandra Fredry w reżyserii Leszka Ostrowskiego (premiera 14 XI 1957 w Morskim Domu Kultury w Gdańsku–Nowym Porcie), Szelmostwa Skapena Moliére’a w reżyserii Marii Kaniewskiej (14 IV 1958), Zwykłego człowieka Leonida Leonowa w adaptacji i reżyserii Jolanty Skubniewskiej (14 XI 1958), Zemstę Aleksandra Fredry w reżyserii Eugeniusza Poredy (15 XI 1958) i Ich czworo Gabrieli Zapolskiej w reżyserii Marii Chodeckiej (31 III 1959). W latach 1957–1958 kierował także odbudową Opery Leśnej w Sopocie. Reżyserował również spektakle Teatru Polskiego Radia, m.in. autorstwa żony, Stanisławy Fleszarowej-Muskat Kochankowie muszą się rozstać (24 XI 1958), Cudzoziemcy (11 II 1959), W czas wojny i w czas pokoju (15 III 1970). Reżyser filmów dokumentalnych (Liga Morska, 1947).
Od 1 VII 1969 do 1972 dyrektor Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gdańsku. W 1990 przekazał w formie daru spuściznę literacką żony, Stanisławy Fleszarowej-Muskat, do zbiorów Gdańskiej Biblioteki Polskiej Akademii Nauk, która zgodnie z wolą ofiarodawcy została uporządkowana, pogrupowana i opracowana.
Żonaty był po raz pierwszy z Marią, ojciec Mariusza. Od 1957 żonaty po raz drugi, bezdzietnie, ze Stanisławą Fleszarową. Pochowany, wraz z drugą żoną, na cmentarzu Komunalnym w Sopocie. Tuż przed śmiercią w 1991 ustanowił fundację jej imienia z siedzibą w Sopocie, czym wypełnił wolę zmarłej.
