MILWITZ BARTHOLOMÄUS, malarz
| < Poprzednie | Następne > |
BARTHOLOMÄUS MILWITZ (Miltwitz, Milzewith, Mülwitz) (około 1590 – 1656), malarz epoki baroku. Przypuszczalnie pochodził z Pomorza Zachodniego. W latach 1606–1615 czynny we Franeker (Fryzja). W Gdańsku od 1615, w 1621 mistrz cechu malarzy, w 1637 zastępca starszego cechu. W latach 1626–1629 (w czasie wojny polsko-szwedzkiej) przebywał w Niderlandach (Amsterdam), co wpłynęło na ukształtowanie stylu artysty. Ceniony za techniczną biegłość i inwencję, malował obrazy sakralne, kompozycje historyczne i portrety.
Cechą charakterystyczną przypisywanych mu obrazów jest połączenie sceny figuralnej z tłem rozległego pejzażu z widokiem Gdańska, który służy nie tylko zaznaczeniu miejsca akcji, ale jest też wartością estetyczną. Na przykład Stracenie skazańca z epitafium Henningów w kościele św. Katarzyny (między 1629 a 1636, obecnie w Muzeum Narodowym) rozgrywa się na nabrzeżnych wzgórzach na tle morskiego pejzażu z żaglowcami, z lewej strony zamkniętego kulisowo fragmentem zabudowy miasta z charakterystycznym masywem kościoła. Na obrazie Wjazd Marii Ludwiki Gonzagi do Gdańska w 1646 (obecnie Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu, Kraków) korowód drobnych postaci i jeźdźców z królewską karocą na pierwszym planie ciągnie się łukami od lewego naroża ku bramie w miejskich obwarowaniach, z widocznymi zza nich monumentalnymi masywami budowli, między innymi kościoła Najświętszej Marii Panny, Ratusza Głównego Miasta czy Wieży Więziennej.
Pożar na Długim Targu (około 1650, obecnie w gdańskim Muzeum Narodowym), niewielki obraz na desce, jest luministyczną wizją nocną z wewnętrznymi źródłami światła: wielką łuną nad płonącymi kamienicami w pobliżu Dworu Artusa, jej odbiciami na elewacjach ratusza i przeciwległych domów, punktami latarni trzymanych przez krzątających się ludzi i księżyca przebłyskującego w górnym lewym narożu. Skomplikowaną treść ma pejzaż w tle obrazu Wjazd Chrystusa do Jerozolimy (datowany na 1654), z podniebia empory małych organów w kościele św. Katarzyny. Zza fryzowo ustawionego na przednich planach tłumu, z dominantą postaci Chrystusa (i domniemanymi portretami współczesnych artyście gdańszczan), wyłania się widok portu i miasta, na które składają się nie tylko budowle Jerozolimy, ale – przypominające gdańskie bramy – obwarowania czy arsenał.
Do innego gatunku dzieł należy Portret Władysława IV w stroju koronacyjnym (około 1635, obecnie Muzeum Narodowe w Warszawie) z wpisaną w owal, siedzącą, ujętą do kolan i lekko zwróconą w bok postacią króla. Wiele obrazów autorstwa Milwitza zaginęło, znane są tylko z przekazów pisemnych i ikonograficznych, m.in.sygnowana Bitwa pod Oliwą z Ratusza Głównego Miasta (1649; Muzeum Krajowe Historii Gdańska); autorstwo innych jest dyskusyjne z powodu braku sygnatur. Jego uczniem był Adolf Boy.
Od 18 XI 1606 żonaty był z Geertruyd Arnouts pochodzącą z 's-Hertogenbosch.
