KREMATORIUM (przy St. Michaelsweg)

< Poprzednie

Następne >

Krematorium, widok ogólny

Krematorium

Krematorium, przed 1918

Krematorium, przed 1918

Krematorium, przed 1918

Krematorium, przed 1918

Kaplica krematoryjna, 1928

Reklama firmy transportowo-pogrzebowej Oskara Olschewskiego współpracującej z Towarzystwem Kremacji Die Flamme

KREMATORIUM przy St. Michaelsweg (ul. Traugutta), poprzedzone założeniem w 1898 Stowarzyszenia na rzecz Pochówków Ciałopalnych i dopuszczeniem na terenie Prus kremacji (1911). Korzystając z poparcia burmistrza Heinricha Scholtza, w 1912 projekt opracował miejski inspektor budowlany Richard Dähne, prace w latach 1913–1914 nadzorował miejski radca budowlany Karl Fehlhaber. Otwarte w 1914 (pierwsza ceremonia pogrzebowa 30 X 1914), pod zarządem Towarzystwa Kremacji Die Flamme (Płomień).

Dom pogrzebowy przypominał zamek, z dziedzińcem, wjazdem od północy. Składał się z biur, sali przygotowań, kaplicy i na dolnej kondygnacji pomieszczenia właściwego krematorium. W skład kompleksu wchodziły budynki gospodarcze z kostnicą, budynek mieszkalny i cmentarz krematoryjny. W 1945 niezniszczone, przejęte przez Centralny Zarząd Cmentarzy. Wobec oporu katolików przed kremacją zmarłych, wydzierżawione parafii ewangelicko-augsburskiej. Z braku zainteresowania niewykorzystywane. W 1953 przejęte przez prawosławną parafię św. Mikołaja Cudotwórcy. MrGl

W latach 1967–1983 budynki gospodarcze dawnego krematorium użytkowało Okręgowe Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji jako bazę pogotowia technicznego i brygad konserwatorskich, w 1983 władze miasta przekazały je na użytek parafii, dokonano kapitalnego remontu całego kompleksu obiektów. W 1989/1990 pomieszczenia byłego krematorium parafia wynajęła gdańskiej firmie informatycznej EXE Systemy Wielodostępne i Sieciowe Sp.z o.o. (od 1992 w ramach Spółdzielni Pracy Informatyków „InfoService”). Dokonała ona remontu i adaptacji pomieszczeń dla celów biznesowych: dawne pomieszczenia biurowe i sala przygotowań spełniały rolę zaplecza biurowo-administracyjnego, dolna kondygnacja – po usunięciu i złomowaniu urządzeń do kremacji – pełniła rolę laboratorium badawczo-rozwojowego. Zainstalowano tu jedną z pierwszych w Trójmieście anten satelitarnych do komunikacji internetowej, na zewnątrz budynku wybudowano parking. Po wygaśnięciu umowy budynek zwrócono parafii. Od kwietnia 1995 cerkiew, siedziba Prawosławnej Parafii Wojskowej św. Wielkomęczennika Jerzego Zwycięzcy, kopułę i przedsionek wykonano według projektu Henryka Pracza, dekorację wnętrz (freski) wykonał zespół pod kierunkiem Marka Sieńkowskiego. JANSZ

Kremacje w latach 1914–1935

Rok	Ogółem kremacji	Ewangelicy	Katolicy	Żydzi	Bezwyznaniowi	Ogół zmarłych	Procent kremacji do zgonów
1914	16
1915	74
1916	89
1917	119
1918	140
1919	178
1920	165					5986	2,7
1921	154					5520	2,8
1922	211					6117	3,5
1923	272	247	14	7	4	5565	4,9
1924	346	310	19	5	12	5373	6,5
1925	412	368	25	6	13	4912	8,4
1926	530	458	42	5	25	5022	10,5
1927	614	543	38	5	28	5008	12,3
1928	602	536	46	2	18	4833	12,5
1929	706	599	51	4	52	5135	13,7
1930	747	614	76	7	50	4907	15,2
1931	818	723	48	7	40	4798	17
1932	861	738	71	7	45	4627	18,6
1933	835	705	82	10	38	4671	17,9
1934	818	686	82	10	40	4786	17,1
1935	831	719	72	5	33	5033	16,6
MrGl

Bibliografia:
30 Jahre Feuerbestattugsverein Danzig, Danzig 1928.
Danzigs neues Krematorium, „Danziger Zeitung”, nr 505, 29 X 1914.
Omilanowska Małgorzata, Kremacja w kulturze europejskiej doby nowoczesnej a gdańskie krematorium przy dawnej drodze Świętomichalskiej (ulica Traugutta) w Gdańsku, w: Małgorzata Omilanowska, Budowanie nad Bałtykiem. Studia z architektury i sztuki Gdańska, Pomorza i Żmudzi, Gdańsk 2018, s. 88–99.