KRAJOWA AGENCJA WYDAWNICZA, oddział gdański
| < Poprzednie | Następne > |
KRAJOWA AGENCJA WYDAWNICZA (KAW), oddział gdański. Powołany w styczniu 1972 staraniem ► Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (KW PZPR) w Gdańsku z dotychczasowych „Wydawnictw Artystyczno-Graficznych” (WAG), od 1974 włączonych do KAW w koncernie Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej (RSW) „Prasa–Książka–Ruch”. WAG, z siedzibą przy ul. św. Ducha w Gdańsku, wydawał plakaty, kalendarze, albumy, ulotki, broszury. Gdański oddział KAW był jednym z 10 oddziałów w Polsce, obejmował sześć województw: gdańskie, elbląskie, olsztyńskie, toruńskie, bydgoskie i włocławskie.
Profil edytorski dotyczył publikacji popularnych związanych z polityką, społeczeństwem, krajoznawstwem, turystyką, kulturą, ekonomią, literaturą, popularyzacją sztuki, Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR) i krajów Europy Środkowo-Wschodniej, a także aktualnych problemów światowych. Dodatkowymi zadaniami był druk propagandowych plakatów dla miast i osiedli z okazji świąt państwowych i ważnych rocznic (np. 22 lipca), także materiałów szkoleniowych dla terenowych instruktorów propagandy (miejskie i powiatowe Komitety PZPR) i lektorów zakładowych (w Podstawowych Organizacji Partyjnych PZPR). KAW wydawało też prace zlecone druków ulotnych, jak: plakaty, ulotki reklamowo-propagandowe, broszury oraz miesięczną kronikę fotograficzną z wydarzeń w regionie. W ciągu roku publikowano około 20 tytułów książek i 25 plakatów (po 1979 produkcja plakatów zmalała). W latach 1977–1986 opublikowano około 150 tytułów w nakładzie 6 mln egzemplarzy.
Siedziba oddziału gdańskiego mieściła się początkowo w trzech budynkach: przy ul. św. Ducha, ul. Grobla, ul. Ogarna, od 1988 do likwidacji w 1991 w budynku przy ul. św. Ducha. Materiały drukowano m.in. w Zakładach Graficznych w Gdańsku, Olsztyńskich Zakładach Graficznych, Bydgoskich Zakładach Prasowych, Prasowych Zakładach Graficznych w Koszalinie. Kolorowe reprodukcje realizowano zleceniami w drukarni „Słowa Polskiego” w Warszawie. Pierwszym redaktorem naczelnym był Stanisław Hinz, były pracownik Komitetu Wojewódzkiego PZPR, sekretarzem Izabella Wojciechowska. Wśród redaktorów byli m.in. ► Tadeusz Skutnik, Barbara Snarska, Anna Jasińska, Anna Rupiewicz, wśród fotoreporterów m.in. Wojciech Lendzion (syn ► Leona Lendziona), Krystyna Andryszkiewicz, Eugeniusz Pawłowski, wśród ilustratorów m.in.: ► Czesław Tumielewicz, Wiesława Majchrzaka, Anna Ciesielczyk, Mieczysław Olszewski, Maciej Dzendzela.
Wśród edytorskiego dorobku literackiego znajdowały się m.in. pozycje ► Andrzeja Twerdochliba O naiwności i zaufaniu (Gdańsk 1984; wybór felietonów tegoż z ► „Głosu Wybrzeża”), ► Jacka Kotlicy Baśń o wronim oku (Gdańsk 1984), ► Sławomira Siereckiego Widmo na mewiej rafie (Gdańsk 1978), ► Stanisława Goszczurnego Wyrok śmierci (Gdańsk 1986). Wydano album „Pan Tadeusz w ilustracjach” (1984), wiele publikacji obejmowała literatura dla dzieci i młodzieży takich pisarzy, jak ► Zbigniew Żakiewicz, Andrzej Grzyb, Mirosławy Stecewicza, Jacek Kotlica, Teresa Ferenc, Alicja Balińska (np. Imieniny króla i opowieść Gdańska). Wydawano serię książek dla dzieci z bajkami „Teatrzyk Malucha”, z podziałem na role i projektem strojów do samodzielnego wykonania (m.in. „Jaś i Małgosia”, z adaptacją Janiny Pączkowskiej, 1980).
Ze względu na walory krajoznawcze Wybrzeża publikowano sporo pozycji o tematyce turystycznej, w tym informatory tematyczne, m.in. Malbork, Kartuzy, Wdzydze Kiszewskie, Grunwald; Półwysep Helski [TROJANOWSKA IZABELLA, dziennikarka, pisarka | Izabelli Trojanowskiej]]. Pod redakcją ► Leona Łuki wydano Przewodnik po muzeach ziemi gdańskiej (1977), jak i pozycje dotyczące historii, krajobrazu, kultury i życia miast. Autorami byli m.in. ► Franciszek Mamuszka (Trójmiasto. Gdańsk–Sopot–Gdynia, Gdańsk 1984), Oliwa. Okruchy z dziejów, zabytki (Gdańsk 1985), Jerzy Boski, Gdańsk–Jelitkowo, plaża (Gdańsk 1976), ► Lech Mokrzecki (Twierdza Wisłoujście, Gdańsk 1978), ► Hanna Domańska (Śladami gdańskich zabytków, Gdańsk 1987), Tadeusz Domagała (Gdańsk–Ratusz Głównego Miasta i Bramy ulicy Długiej).
W 40. rocznicę wybuchu II wojny światowej wydano album ► Andrzeja Drzycimskiego i Stanisławy Górnikiewicz Wojna zaczęła się na Westerplatte (Gdańsk 1979). Wydawano literaturę popularno-naukową m.in. Lucjana Znicza, Goście z kosmosu? (Gdańsk 1980), Andrzeja Marksa, Atlantyda – fantazja czy rzeczywistość?, Andrzeja Ropelewskiego, Oddział partyzancki „Spaleni” (Gdańsk 1986). Z inspiracji prof. ► Tadeusza Kielanowskiego opublikowano jego wspomnienia Prawie cały wiek XX. Wspomnienia lekarza (Gdańsk 1987) i dorobek konferencji lekarzy i humanistów gdańskich Człowiek w obliczu śmierci, Człowiek – jego ból i cierpienie, Człowiek zabija sam siebie.
W profilu KAW była także literatura społeczno-polityczna, związana z aktualnymi wydarzeniami i problemami Polski, z historią partii politycznych (Andrzej Sobociński, Z dziejów PPR PPS w województwie gdańskim, Gdańsk 1988; Stefan Zabieglik, Słowa i myśli. Wolność, demokracja i myśli, socjalizm, przemoc i terror, równość i klasy społeczne, Gdańsk 1987). Wśród innego rodzaju wydawnictw były także książki o tematyce morskiej, m.in. Edmunda Kosiarza Wojna na Bałtyku 1939 (Gdańsk 1988), ► Andrzeja Perepeczki Oni dwaj przez cały ten rejs (Gdańsk 1983).
Gdański oddział KAW działał do grudnia 1991, zaprzestał działalności po likwidacji RSW „Prasa–Książka–Ruch, wobec trudności finansowych, zadłużenia, inflacji, braku wsparcia z centrali w stolicy i konkurencji małych wydawnictw. Majątek oddziału gdańskiego KAW został sprywatyzowany, powstało niewielkie wydawnictwo KAW-Gdańsk sp. z.o.o., nastawione na edycję pocztówek i folderów.
Bibliografia:
Gdański KAW, „Przegląd Księgarski i Wydawniczy” 1975, nr 6, s. 2, 9.
Grzybowski Adam, Dorobek, który się liczy. Gdański KAW i jej inicjatywy, „Wieczór Wybrzeża” 1978, nr 243, s. 4.
Krajowa Agencja Wydawnicza, „W Kręgu Książki” 1988, nr 10, s. 80.
Laskowska Jolanta, Ruch wydawniczy w Trójmieście po II wojnie światowej (1945–1989), Gdańsk 2009, s. 135–139.
Taraszkiewicz Beata, „Gedaniana” w dorobku wydawniczym Polski w latach 1945–1989, Toruń 1997, s. 51–52.
