KALCKREUTH FRIEDRICH ADOLF von, komendant twierdzy Gdańsk
| < Poprzednie | Następne > |
FRIEDRICH ADOLF von KALCKREUTH (21 II 1737 Sotterhausen – 10 VI 1818 Berlin), komendant twierdzy Gdańsk. Syn Hansa Ernsta (1689–1739), oficera wojsk saskich i polskich oraz Charlotty Antoniny Bülow (1698–1739). W wojsku pruskim od 1752, od 1753 kornet, od 1754 podporucznik, od 1758 do 1766 adiutant Friedricha Heinricha Ludwiga Hohenzollerna (Henryka, księcia pruskiego), młodszego brata króla Fryderyka II Wielkiego. Podczas wojny prusko–austriackiej 29 X 1762 wyróżnił się w bitwie pod Freibergiem, awansowany do stopnia majora. W 1766 popadł w niełaskę za romans z żoną księcia Henryka, otrzymał zakaz pojawiania się w Berlinie. W randze pułkownika walczył w latach 1778–1779 w kolejnej wojnie Prus z Austrią, tym razem o sukcesję bawarską, za zasługi w 1786 przywrócony do łask, otrzymał tytuł hrabiowski. W 1787 ponownie wyróżnił się w wojnie z Holandią. Od 1790 generał porucznik. W 1792 dowodził w wojnie z Francją wojskami pruskimi w Szampanii, w 1793 udanym oblężeniem Moguncji.
Od 1795 komendant twierdz w Gdańsku i Toruniu. W 1806 opowiadał się za sojuszem Prus z Napoleonem, brał udział w przegranej bitwie z Francuzami pod Auerstedt, krytykował dowództwo i przewidział klęskę. W 1807 kierował obroną Gdańska przed wojskami napoleońskimi (zob. oblężenie Gdańska w 1807). Po honorowym poddaniu miasta (wynegocjował swobodne wyjście i udanie się do Prus gdańskiego garnizonu, z bronią, końmi, częścią artylerii, przy rozwiniętych sztandarach i przy biciu werbli) mianowany feldmarszałkiem, w 1807 został gubernatorem Królewca, w 1809 Berlina, w 1812–1814 był gubernatorem pruskim Wrocławia, w 1814 ponownie Berlina. Podczas pobytu w Królewcu był w grupie polityków doradzających pruskiemu krolowi całkowite zerwanie z Rosją i wstąpienie do Związku Reńskiego pod egidą Naopleona.
Był dwukrotnie żonaty: od 13 III 1767 z Charlotte von Morrien (1 IX 1726 – 22 I 1768), po jej śmierci od 22 I 1781 z Charlotte Henriette Sophie (30 XI 1756 – 3 IV 1829), córką Jakoba Friedricha von Rohd (1703–1784), pruskiego tajnego ministra stanu. Pierwsza żona zmarła w czasie porodu córki Wilhelminy (później żony Augusta Wilhelma Leopolda hrabiego von Schlabrendorff, dyrektora szkoły jazdy w Legnicy). Dziećmi z drugiego małżeństwa byli: hrabia Friedrich Wilhelm Emil von Kalckreuth (24 VI 1782 – 3 VIII 1857),
17 II 1797 zapisany do ostatniej klasy (primy) gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, ojciec Eduarda Stanislausa von Kalckreuth (1821–1894), artysty malarza, dyrektora Akademii Sztuk Pięknych w Weimarze, Friedrich Ernst Adolf Karl (ur. 1790), pruski oficer kawalerii, oraz Sophie Charlotte, zmarła wkrótce po urodzeniu w 1783.
Bibliografia:
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 375.
Altpreuss. Biogr., Bd. 1, s. 317.
