JENIN JOHANN DANIEL, pastor kościoła św. Piotra i Pawła
| < Poprzednie | Następne > |
JOHANN DANIEL (DAVID) JENIN (9 VII 1709 Schötmar (obecnie część miasta Bad Salzuflen/Salzuffen), Nadrenia-Północna Westfalia, Niemcy – 7 IX 1779 Gdańsk), pastor kościoła św. Piotra i Pawła. Najmłodszy z pięciorga dzieci Johanna Petera (zm. 1711), superintendenta i członka rady hrabstwa Lippe-Detmold, oraz Catheriny Varlut. Od 1727 studiował teologię na uniwersytetach w Hanau i w Utrechcie. W 1736 został kapelanem Johanny Charlotty Caroliny (1682–1750) z książąt Anhalt-Dessau, wdowy po margrabim Philippie Wilhelmie (1669–1711) z linii Brandenburg-Schwedt oraz kaznodzieją w opactwie Herford (Westfalia), którego Johanna była przełożoną.
Od 1739 w Gdańsku, początkowo kaznodzieja, od 1761 do śmierci pastor kościoła św. Piotra i Pawła. Za jego czasów w kościele św. Piotra i Pawła dokonano kilku istotnych inwestycji. M.in. dzięki finansowej pomocy Adelgundy Cölmer (1692–1761), żony burmistrza Johanna Karla Schwartzwalda (przekazała 20 000 guldenów) zamontowano nowe organy wykonane przez Johanna Friedricha Rhodego, poświęcenie których 7 V 1769 uświetnił specjalną kantatą Friedrich Christian Mohrheim do słów rektora przykościelnej szkoły Carla Payne (1717–1790). Zbudowano też na ścianie wschodniej emporę (1766–1769) i zamontowano pięć zabudowanych, oszklonych lóż dla rodzin Schwarzwaldów, Conradich i grafa von Schwerin (zob. wygląd takiej loży w haśle Andreas Schopenhauer), a także ozdobiono herbami tych rodzin zworniki pod wieżą i w nawie głównej (1773–1777). W 1774 w kaplicy grobowej Uphagenów ustawiono okazałą urnę na postumencie z medalionem przedstawiającym Petera Uphagena.
Był pomysłodawcą założenia Wielkiej Alei ( al. Zwycięstwa), do którego to pomysłu przekonał burmistrza Daniela Gralatha I. Brał udział w wyborze sadzonek, dozorował prace przy ich sadzeniu. Jednego z jego kazań w kościele św. Piotra i Pawła wysłuchał (i naszkicował portret pastora) 4 VII 1773 przebywający wówczas w Gdańsku Daniel Chodowiecki. Zaznaczył, że było wygłoszone w afektowanym stylu, co było ponoć zwyczajem wszystkich gdańskich kaznodziejów.
Od 27 IX 1736 żonaty był z Rahel, córką kupca Paula Martina z Hanau. Ojciec siedmiorga dzieci ochrzczonych w kościele św. Piotra i Pawła – zmarłych młodo: Frederiki Amalii (ur. 28 X 1741), Wilhelminy Marii (ur. 26 II 1743), Anny Elisabeth (ur. 1 X 1744), Luisy Rahel (ur. 1 IV 1746), a także Johanna Carla (ur. 6 X 1748), w 1769 studenta teologii we Florencji, oraz Catheriny Magdaleny, od ślubu w tymże kościele 10 XI 1763 żony Ludwiga Jacoba Fabriciusa (11 IV 1731 Gdańsk – 28 XI 1804), m.in. od 1779 diakona, od 1804 pastora w kościele św. Piotra i Pawła i Philippiny Caroliny, od 19 VII 1764 żony Jakoba Loofa, pastora z Wrocławia. W Gdańsku działał także członek jego rodziny, Ernst Ludwig August Jenin, przybyły z hrabstwa Lippe-Detmold na nauki w Gimnazjum Akademickim (1788–1797), który pozostał w mieście i 19 XI 1807 otrzymał kupieckie obywatelstwo Gdańska.
Pochowany w prezbiterium kościoła św. Piotra i Pawła obok ołtarza głównego.
Bibliografia:
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. VIII, s. 85.
Daniela Chodowieckiego dziennik z podróży do Gdańska w 1773 roku, opracowała Małgorzata Paszylka, Gdańsk 2002, s. 32.
Hynca Zdzisław, Historia alei Zwycięstwa, „Gazeta AMG”, nr 6, 2018, s. 46–47.
Journal für Prediger, Bd. 10, Halle 1779, s. 380.
Praetorius Ephraim, Dantziger-Lehrer Gedächtniβ..., Danzig und Leipzig, s. 27.
Pritzel Erwin, Geschichte der Reformierten Gemeinde zu St. Petri-Pauli in Danzig 1570–1940, Danzig 1940.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern, Königsberg 1834, s. 80.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 112, 362; 3, 27.
