JEDNORAŁ TADEUSZ, dyrektor Instytutu Morskiego w Gdańsku
| < Poprzednie | Następne > |
TADEUSZ JEDNORAŁ (25 VII 1927 Chełm, lubelskie – 27 I 2011 Gdańsk), naukowiec, specjalista hydrotechniki, oceanologii, dyrektor Instytutu Morskiego w Gdańsku. Syn Jana i Michaliny (1906–2006) z domu Goleń. W latach 1942–1944 był robotnikiem w Przedsiębiorstwie Budowlanym w Chełmie, 1944–1945 w tamtejszym Przedsiębiorstwie Malarstwa Dekoracyjnego.
W Gdańsku od jesieni 1945, do 1946 pracował jako robotnik budowlany w Stoczni nr 1. W 1950 ukończył gdańskie Państwowe Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych, w 1954 został absolwentem studiów I stopnia Wydziału Hydrotechniki Politechniki Gdańskiej (PG), w 1958 studiów II stopnia, które ukończył jako magister inżynier budownictwa wodnego. Od 1962 roku doktor (na Wydziale Budownictwa Wodnego PG), od 1971 profesor nadzwyczajny.
Pracę zawodową rozpoczął jeszcze w czasie studiów. W latach 1953–1954 był zatrudniony w Państwowym Przedsiębiorstwie Budowlanym Hydrotrest Oddział w Gdańsku (później Hydrobudowa Gdańsk SA), 1954–1998 w Instytucie Morskim, gdzie od 1966 do 1970 pełnił funkcję zastępcy dyrektora do spraw naukowych, a w okresie 1970–1982 dyrektora. Ponadto był kierownikiem zespołów naukowych zajmujących się badaniami nad modernizacją i rozbudową portów polskich oraz eksploatacji zasobów Bałtyku. Za projekt budowy Portu Północnego w 1976 roku otrzymał zespołową Nagrodę Państwową I stopnia. W latach 1982–2000 pracował w Oddziale Morskim Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowego Instytutu Badawczego w Gdyni.
Od 1996 jeden z głównych autorów naukowej koncepcji budowy kanału żeglugowego przez Mierzeję Wiślaną w Skowronkach (Kanał Z–Z: Zatoka–Zalew), przygotował m.in. prace: Koncepcja budowy kanału żeglugowego przez Mierzeję Wiślaną łączącego porty Zalewu Wiślanego z Morzem Bałtyckim (Korzyści wynikające z realizacji powyższej inwestycji) (2004), Kanał przez Mierzeję: koncepcja, uwarunkowania i skutki budowy Kanału ZZ łączącego Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską (2006, wraz z Jerzym Wcisłą).
Autor publikacji na temat ekologii, statystyki matematycznej, hydrotechniki, m.in.: Zastosowanie statystyki matematycznej w badaniach morza (1983), Długookresowe zmiany parametrów charakterystycznych atmosfery i hydrosfery rejonu południowego Bałtyku (1986), Wybrane zagadnienia ekorozwoju Półwyspu Helskiego i Zatoki Puckiej (1993). W latach 1980–2010 był członkiem Kolegium Redakcyjnego czasopisma „Inżynieria Morska i Geotechnika”, zakładał i redagował dział „Zagadnienia ogólne i ochrona środowiska”.
Członek Komitetu Badań Morza Polskiej Akademii Nauk (PAN; 1970–1990), Wydziału VII PAN (Nauk o Ziemi i Nauk Górniczych), Wydziału IV PAN (Nauk Technicznych), Rady Głównej Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki (1974–1980), Gdańskiego Towarzystwa Naukowego (w latach 1989–2004 przewodniczący oddziału gdańskiego, a następnie jego honorowy członek), należał też do Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Wodnych i Melioracyjnych. Członek Pomorskiej Rady Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych Naczelnej Organizacji Technicznej (1988–1998 przewodniczący Rady Wojewódzkiej, 1999–2000 prezes zarządu, 2002–2011 wiceprezes zarządu). Współpracownik Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie.
Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1973), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1981), Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1989), odznaką honorową „Za Zasługi dla Gdańska” (1966), odznaką honorową „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej” (1967), złotą odznaką „Zasłużony Pracownik Morza” (1964). Laureat nagrody wojewody gdańskiego za osiągnięcia w dziedzinie nauki (1980).
Był żonaty z Heleną z domu Glińską (16 VI 1934 – 28 V 2013 Gdańsk), pochowani na cmentarzu Srebrzysko.
Bibliografia:
Archiwum Instytutu Morskiego (akta osobowe).
Panasiuk Alina, Miasto i ludzie, Gdańsk 2003.
Bogusławski Janusz, Rola NOT i prof. Tadeusza Jednorała w realizacji projektu budowy kanału żeglugowego przez Mierzeję Wiślaną, „Biuletyn Informacyjny Pomorskiej Rady Federacji Stowarzyszeń Naukowo Technicznych NOT”, grudzień 2011, s. 4–5.
