HEINIUS JOHANN, pastor kościoła św. Ducha
| < Poprzednie | Następne > |
JOHANN HEINIUS (Johannes; Hein) (11 XI 1617 Arys (Orzysz)– 23 XII 1671 Gdańsk), pastor kościoła św. Ducha, polski kaznodzieja w kaplicy św. Anny. Syn dziedzicznego młynarza, brat Fabiana, stryj Friedricha (chrzest 18 II 1648 w kościele NMP – 1681 Gdańsk), od 1673 pastora w Güttland (Koźliny), od 1675 do śmierci drugiego pastora w gdańskim kościele św. Katarzyny.
Szkoły kończył w Bartoszycach (Bartenstein) i Ełku (Lyck), gdzie zaraził się dżumą i został wysłany na rekonwalescencję do puszczy. W latach 1630–1636 student w Królewcu, z roczną przerwą na dorobienie na utrzymanie jako nauczyciel domowy. W 1639 powołany na pastora do Pomehrensdorf (Pomorska Wieś powiat Elbląg), od 21 VII 1640 był polskim kaznodzieją i pastorem w Rauden (Rudno koło Pelplina).
Od 25 XII 1647 pastor gdańskiego kościoła Św. Ducha, 7 XI 1653 powołany, 30 listopada objął także posadę polskiego kaznodziei kaplicy św. Anny i jednocześnie niemieckiego diakona kościoła św. Trójcy, które pełnił do śmierci.
Autor mów pogrzebowych, m.in. po śmierci profesora Gimnazjum Akademickiego Lorenza Eichstädta (Leichpredigt… Laurentius Eichstadius, Danzig 1660), Daniela, syna pastora Johanna Jacoba Cramera (Leichpredigt… Daniel Cramer, Danzig 1667), rektora Gimnazjum Akademickiego Johanna Maukischa (Todes- und Lebens-Gedancken des Heil. Apostels Pauli… bey… Leich-Begängniss des… Herrn Johannis Maukischii…, Dantzig 1670) i jego małżonki Marie Elisabeth (Gülden Kleinoth, von vier Edlen Perlen,… Bey… Leich-Begängniss Der… Maria Elisabeth, Des… Johannis Maukischii… Hinterbliebener Wittiben…, Dantzig, 1670).
Żonaty był z Anną Elisabethą (1636 Królewiec – pochowana 14 X 1713 w kościele św. Trójcy w Gdańsku), córką Lucasa (1600–1654 Królewiec), pastora w Tolkmicku (Tolkemitt), siostrą Andreasa Gnospiusa, kaznodziei z Wisłoujścia. Ojciec 1/ Elisabethy Catheriny, która w 1669 w kościele św. Trójcy poślubiła Petera Vogetiusa, w latach 1663–1693 pastora w Koszwałach (Gottswalde); 2/ Catheriny Elisabethy, która jako wdowa w tym samym kościele poślubiła 3 IX 1689 późniejszego kaznodzieję z kościoła św. Jakuba Philippa Fabritiusa; 3/ Christopha (pochowany 1 IV 1706 w wieku 60 lat w kaplicy św. Anny kościoła Najświętszej Marii Panny), który w czerwcu 1655 zapisany został do Gimnazjum Akademickiego, 25 X 1678 za 200 florenów uzyskał obywatelstwo Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli) i które za natychmiastową dopłatą kolejnych 100 florenów zostało podwyższone do kupieckiego, z poślubionej w 1674 Marii (pochowana wraz z nim 13 IX 1712 w wieku 57 lat) ojciec co najmniej trojga chrzczonych tamże dzieci, w tym Carla Gottfrieda (20 VIII 1684 Gdańsk – 31 V 1745 Letzkau (Leszkowy)), w czerwcu 1699 zapisanego do przedostatniej klasy (secundy) Gimnazjum Akademickiego, kończącego naukę mową wygłoszoną 11 XI 1706, studenta filozofii i teologii w Rostocku, od 1709 w Wittenberdze, w 1712 zweryfikowanego w Gdańsku przez Ministerium Duchowne, 1 IV 1727 wyświęconego i mianowanego pastorem w Leszkowych, który to urząd pełnił do śmierci.
Żegnał go mową pogrzebową diakon kościoła św. Jana Salomon Möller.
Bibliografia:
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. VI, s. 359.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 183, 272.
Kotarski Edmund, Gdańska poezja okolicznościowa XVII wieku, Gdańsk 1993 (przez indeks).
Praetorius Ephraim, Dantziger-Lehrer Gedächtniβ…, Danzig und Leipzig, s. 11, 13, 17, 48, 83.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern, Königsberg 1834, s. 57, 62, 65, 104, 163, 239.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 2, 392; 4, 151.
