HACKI JAN FRANCISZEK, jezuita, teolog
| < Poprzednie | Następne > |
JAN FRANCISZEK HACKI (Hagi; 1637 Chojnice – 1696 Toruń), jezuita, teolog, pisarz polemiczny. Syn mieszczanina z Chojnic Jana Piotra Hacke (zm. 1656) i Barbary, córki gdańskiego malarza Hermana Hana, młodszy brat Michała Antoniego Hackiego. Ukończył gimnazjum jezuickie w Chojnicach; od 1653 w Towarzystwie Jezusowym, w latach 1655–1658 studiował w Czechach.
W 1664 przyjął święcenia kapłańskie, 1664–1668 profesor syntaksy w kolegium jezuickim w Starych Szkotach, od 1678 pełnił funkcję kaznodziei niemieckiego, spowiednika, prokuratora spraw spornych. W latach 1682–1683 był superiorem misji na plebani kościoła Najświętszej Marii Panny ( jezuici).
W maju 1679 dyskutował publicznie w Gdańsku z czołowym zwolennikiem luteranizmu Aegidiusem Strauchem, w 1680 ogłosił dzieło Scrutator Veritatis, wzywając wszystkie występujące w Gdańsku wyznania protestanckie do dyskusji na temat reguł wiary i autorytetu Pisma Świętego. Sprowokowało to dysputę religijną w Rzeczypospolitej. Wymiana pisemnych polemik trwała do 1691, wzięli w niej udział przedstawiciele gdańskich luteranów (m.in. Samuel Schelwig, Constantin Schütz), kalwinów (Adrian Pauli), a z zagranicy – arian i kwakrów. Ostatecznie każda ze stron pozostała przy swoich poglądach. W tym czasie polemizował też z Johannem Friedrichem Mayerem (1650–1712), od 1678 pastorem i superintendentem w Grimmen (Grimma, Saksonia), broniąc poglądów św. Jana Chryzostoma (Divus Ioannes Chrysosotomus aureus ecclesiae Christi doctor [...] a luthranismo cujus eum Ioan. Fridericus Mayerus D. Grimmensis reum conficto nomine fecit et falsis argumentis probavi..., Monasterii Olivensis, 1683).
Dyskusja na teologiczne argumenty wpisała się w gorący okres sporów międzywyznaniowych w Gdańsku ( tumult 1678, sprawa otwarcia Kaplicy Królewskiej i dopuszczenia do niej zakonu jezuitów). Wobec zaognionej sytuacji opuścił Gdańsk; brał udział w wyprawie wiedeńskiej Jana III Sobieskiego. Po powrocie, w latach 1686–1692 był rektorem kolegium w Starych Szkotach. Przebywał tam do roku szkolnego 1695/1696, kiedy to przeniesiono go do Torunia.
