GALL HALINA, aktorka, reżyser
| < Poprzednie | Następne > |
HALINA GALL, właściwie Jadwiga Halina Maria Zofia Gallowa (14 IX 1890 Warszawa – 9 V 1974 Kraków), aktorka, reżyser, pedagog, dyrektor teatru. Córka urzędnika kolejowego Józefa Kacickiego (10 XI 1850 – 21 X 1922 Warszawa) i pianistki Marii ze Zbierzchowskich.
Ukończyła szkołę wiejską w Wilkowicach (obecnie powiat Bielsko-Biała), następnie sześć klas gimnazjum Stefanii Tołwińskiej oraz kursy handlowe Józefy Siemiradzkiej w Warszawie. W latach 1909–1911 pracowała jako urzędniczka. Od 1912 w Klasie Dramatycznej przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym, którą ukończyła w 1914, od tego roku była zaangażowana w Teatrze Polskim w Warszawie. Lata I wojny światowej spędziła w Rosji, gdzie zetknęła się m.in. z Aleksandrem Zelwerowiczem, Arnoldem Szyfmanem, Mieczysławem Limanowskim i Konstantinem Stanisławskim.
Od lipca 1921 druga żona i współpracowniczka Iwo Galla. W latach 1923–1929 należała z mężem do zespołu Reduty Juliusza Osterwy (Warszawa, Wilno), gdzie była aktorką i pedagogiem. W 1931 przebywała w Paryżu na stypendium Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Do 1939 występowała w wielu teatrach, m.in. w Teatrze im. Żeromskiego w Warszawie, Miejskim Teatrze Kameralnym w Częstochowie i Stołecznym Teatrze Powszechnym. W czasie okupacji w Warszawie. Po zamachu na Igona Syma, aktora-kolaboranta (1941), wraz z kilkunastoma innymi osobami, aresztowana i więziona na Pawiaku jako zakładniczka. Zwolniona, pracowała m.in. jako kelnerka i magazynierka w restauracji oraz pomoc szpitalna. W latach 1941–1944 prowadziła wraz z mężem tajne Studio Dramatyczno-Teatralne. Po upadku powstania warszawskiego oboje przenieśli się do Krakowa.
Po II wojnie światowej, w 1945, prowadziła zajęcia w założonym przez Iwo Galla Studiu Dramatycznym w Krakowie. Pracę kontynuowała w gdyńskim Studium oraz w Teatrze Wybrzeże, gdzie w latach 1946–1949 była aktorką i reżyserem. Jej artystyczne emploi stanowiły charakterystyczne role wielkiego repertuaru romantycznego, w których poszukiwała prawdy psychologicznej. W Teatrze Wybrzeże zagrała w spektaklach reżyserowanych przez Galla: Maryńcię, żonę Henryczka Powszeskiego, w komedii Adama Grzymały-Siedleckiego Ludzie są ludźmi (premiera 14 III 1947) oraz Panią Jowialską w Panu Jowialskim Aleksandra Fredry (30 XI 1948). Z kolei w reżyserowanym przez siebie Domu kobiet Zofii Nałkowskiej zagrała popisową rolę Babki – Celiny Bełskiej (12 V 1948).
Reżyserowała sztuki psychologiczne i kameralne: Ocalenie Jakuba Jerzego Zawieyskiego (19 II 1948), gdzie zagrała główną rolę kobiecą, Joannę, oraz Znak Kazimierza Barnasia (16 VII 1948), Strzały na ulicy Długiej Anny Świrszczyńskiej (1 X 1948), Tu mówi Tajmyr Aleksandra Galina i Konstantego Isajewa (15 II 1949). Wraz z Natalią Gołębską opracowywała i reżyserowała programy oraz poranki poetyckie, m.in. Mickiewiczowskie ballady (6 X 1946), Ja kocham cały naród (28 V 1949) czy Przeplataj słowem serca ludzi (29 VI 1949). Wyreżyserowała także spektakl o życiu Juliusza Słowackiego zatytułowany Genewa, Paquis 10 Marii Morozowicz-Szczepkowskiej (15 X 1947), który był wprowadzeniem i przygotowaniem widza do Balladyny w reżyserii Iwo Galla (27 X 1947).
W 1949 wraz z mężem i częścią zespołu wyjechała do Łodzi. Od 1953 ponownie związała się z Krakowem – była aktorką Teatru Starego (1953–1964) i profesorem Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej (1953–1968). Występowała w Teatrze Polskiego Radia. Grała w filmach, m.in. jako prezesowa Zasławska w Lalce w reżyserii Wojciecha Hasa (1968) czy matka Rozenkranca w Trzeciej części nocy w reżyserii Andrzeja Żuławskiego (1971).
Współtworzyła z mężem artystyczny kształt Teatru Wybrzeże. Zasłużona członkini Związku Artystów Scen Polskich (ZASP). Za rok 1948 otrzymała nagrodę teatralną. Została odznaczona m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1957) oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1964). Pochowana wraz z mężem na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Malwina Szczepkowska, która uważała, że Halina Gallowa miała wielki i ważny udział w poczynaniach artystycznych Iwo Galla, postulowała, by studio i teatr Galla nazwać studiem i teatrem Gallów.
