BARANOWSKI EDMUND, założyciel komisariatu MO w Gdańsku–Wrzeszczu (Dolnym), komendant miejski MO
| < Poprzednie | Następne > |
EDMUND MARIAN BARANOWSKI (Pal vel Baranowski) (18 III 1912 Gniezno – ?), założyciel komisariatu Milicji Obywatelskiej (MO) w Gdańsku–Wrzeszczu Dolnym, komendant miejski MO w Gdańsku. Syn komornika sądowego Wiktora i Anny z domu Trzeckiej. W 1930 ukończył Gimnazjum im. Bolesława Chrobrego w Gnieźnie. Następnie uczył się w Wyższej Szkole Rolnej w Bydgoszczy, pracując jednocześnie jako robotnik i pracownik biurowy. Po ukończeniu szkoły w 1934 uzyskał zawód agronoma.
W 1934 odbył służbę wojskową w 77. Pułku Piechoty w Lidzie, ukończył dziewięciomiesięczny Kurs Podchorążych Rezerwy. Po powrocie z wojska w 1935 miał otrzymać [Złoty?] Krzyż Zasługi. W latach 1935–1938 pracował jako sekretarz adwokacki. W jego aktach osobowych znajduje się informacja że „za walkę o lepszy los robotnika polskiego” (działał pod pseudonimem „Bis”) został osadzony w obozie w Berezie Kartuskiej. Miał tam spędzić 16 miesięcy i jeśli odpowiada to prawdzie to byłby to jeden z najdłuższych pobytów w tym obozie. Statystyczna długość pobytu wynosiła bowiem osiem miesięcy, najdłużej (12 miesięcy i 15 dni) przebywali w nim przedstawiciele narodowości żydowskiej, z których zdecydowana większość była komunistami.
W 1939 zatrudniony był jako technik budowlany w Fabryce Wytwórni Gumy „Erdal” w Lidzie. Po wybuchu II wojny światowej przedostał się do Warszawy i uczestniczył w jej obronie. Od 1940 pracował na kolei w Częstochowie, skąd miał zostać wysłany na roboty przymusowe. Zbiegł do Gniezna, gdzie ukrywał się do 29 VI 1945, do momentu zajęcia miasta przez Armię Czerwoną. W świetle jego akt osobowych nierozpoznany, miał w tym czasie pracować jako robotnik w kilku niemieckich firmach budowlanych.
Od 21 I 1945 był współorganizatorem MO w Gnieźnie. Skierowany do Gdańska, 4 IV 1945 został mianowany kierownikiem VI Komisariatu MO. Jednostkę tę założył przy Heeresanger 3 (późniejsza ul. Niedziałkowskiego, obecnie al. Legionów), na terenie byłej pastorówki należącej do ewangelickiego kościoła Chrystusa (Christuskirche, zob. kościół św. Andrzeja Boboli). W połowie 1945 awansował do stopnia podporucznika. Rozkazem komendanta wojewódzkiego MO w Gdańsku, kapitana Mieczysława Konwizora z 19 VI 1945 został przeniesiony na stanowisko p.o. komendanta miejskiego MO w Gdańsku, służbę rozpoczął 26 czerwca.
Nie wywiązał się jednak z postawionych mu zadań, nie znajdował posłuchu u podwładnych, w Komendzie MO miasta Gdańska i w miejskich komisariatach. W czasie obchodzonego 29 czerwca w Gdańsku Święta Morza doprowadził do organizacyjnego chaosu, nie wykonując rozkazów komendanta Mieczysława Konwizora, nie pojawił się też podczas uroczystości 1 lipca, w której wzięli udział prezydent Bolesław Bierut i marszałek Michał Rola-Żymierski. W efekcie wycofano z Komendy Głównej MO wniosek o jego zatwierdzenie na stanowisku komendanta miejskiego i mocą rozkazu z 3 lipca zadecydowano o jego powrocie na poprzednie stanowisko kierownika VI Komisariatu MO. 17 sierpnia został z kolei przeniesiony na etat kierownika I Komisariatu MO w Gdańsku–Oruni. Następnego dnia wystosował pismo do szefa personalnego Komendy MO miasta Gdańska, w którym odmówił objęcia tego stanowiska z powodu złego stanu zdrowia. Przesłał też zaświadczenie lekarza KW MO, Erwina Mozolewskiego, stwierdzające, że był obłożnie chory w związku z nieżytem jelit i żołądka i wymaga dłuższej kuracji. 21 sierpnia poprosił o przeniesienie do Komendy Powiatowej MO Gdańsk (z siedzibą w Pruszczu Gdańskim) bądź o zwolnienie, uważał bowiem że ciągłe przenoszenie jego osoby na kolejne stanowiska bez podawania powodu podrywało jego autorytet u podwładnych. Następnego dnia otrzymał jako kierownik VI Komisariatu naganę ustną za brak nadzoru nad załogą. 23 sierpnia został skierowany na stanowisko komendanta powiatowego MO w Kwidzynie, objął je pięć dni później.
30 XI 1945 został aresztowany przez Wydział Śledczy Komendy Wojewódzkiej MO w Gdańsku. Zarzucono mu przywłaszczenie – w czasie, gdy był komendantem miejskim MO w Gdańsku – depozytu (zegarek i obrączka ślubna). Osadzony w areszcie komendy po dwóch dniach uciekł po wyjęciu kraty z okna. Przez trzy miesiące, do 1 III 1946 ukrywał się w swoim domu. W tym czasie (1 XII 1945, a finalnie 25 I 1946) został zwolniony z pracy w MO. W marcu 1946 przeniósł się do Szczecina, gdzie podjął pracę jako urzędnik w Zarządzie Miejskim. 21 IV 1947 ujawnił się w Gdańsku, zeznając, że jego aresztowanie w 1945 było bezpodstawnie, bowiem wspomniane przedmioty pochodzące z depozytu nie zostały przez niego skradzione, ale przekazane żołnierzom Armii Czerwonej w zamian za koninę, spożytą przez jego podkomendnych. Amnestionowany przez Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Gdańsku powrócił do Szczecina, pracował jako buchalter w Spółdzielni Pracy. Dalsze losy nie są znane. Jego akta osobowe przekazano do Wydziału „C” KW MO w Gdańsku w 1969.
Od 1930 był żonaty z Marią z domu Drążkowską, z którą się rozwiódł, ojciec Bogdana i Zygmunta.
